အပိုင္း ( ၂ ) ဝန္ထမ္းေရြးခ်ယ္ခန္႔ထားျခင္း (၅)

Selection Test မ်ား

စစ္ေဆးသင္႕တဲ႕ Test ေတြကေတာ႕အမ်ားၾကီး ရိွပါတယ္။ အဲ႕ဒါေတြကေတာ႕

( ၁ ) Cognitive Aptitude Test – က်ိဳးေၾကာင္းဆက္စပ္စဥ္းစားနိုင္မႈ၊ မွတ္ဥာဏ္၊ စကားေျပာဆိုမႈစြမ္း ရည္၊အတြက္အခ်က္စတာေတြကို စစ္ေဆးဖို႕ပါ။

( ၂ ) Job-Knowledge Test – ေျဖဆိုသူရဲ႕ အလုပ္နဲ႕ပတ္သက္တဲ႕ ဗဟုသုတဘယ္ေလာက္ရိွသလဲ ဆို တာစစ္ေဆးဖို႕ပါ။

( ၃ ) Work-Sample Test – သက္ဆိုင္ရာရာထူးနဲ႕ပတ္သက္တဲ႕ တကယ္႕လုပ္ေဆာင္ရတဲ႕ လုပ္ငန္းတာ ဝန္အခ်ိဳ႕ကိုတကယ္ထမ္းေဆာင္ေစတာပါ။ ဥပမာစာစီစာရိုက္ေခၚရင္ လက္ေတြ႕စာရိုက္ခိုင္းတာမ်ိဳး၊ဂေဟ ေဆာ္မယ္႕သူေခၚရင္လက္ေတြ႕ဂေဟေဆာ္ျပခိုင္းတာမ်ိဳးပါ။

( ၄ ) Vocational Interest Test – လုပ္ရမယ္႕အလုပ္ကို ဘယ္ေလာက္စိတ္ဝင္စားမႈရိွသလဲစစ္ေဆးတာ ပါ။

( ၅ )Personality Test – ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မွဳစြမ္းရည္၊ အသင္းအဖဲြ႕နဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ ရြက္တတ္မႈစတာေတြကိုစစ္ေဆးဖို႕ပါ။

( ၆ ) Substance Abuse Test – မူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစဲြမႈရိွ၊ မရိွ အရက္ေသစာေသာက္စားမႈရိွ၊ မရိွ စတာ ေတြကို စစ္ေဆးဖို႕ပါ။

( ၇ ) General Test – တခို်႕နိုင္ငံေတြမွာ စစ္ေဆးတတ္ပါတယ္။ လူပုဂိၢုလ္ တစ္ဦးခ်င္းမ်ိဳးရိုး လိုက္တတ္ ေသာ ေရာဂါမ်ားရိွ/မရိွစစ္ေဆးဖို႕ပါ(ဥပမာ – ကင္ဆာ၊ နွလံုးေရာဂါစတာမို်းပါ။)

( ၈ ) Graphoanalysis – လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းစီရဲ႕ လက္ေရးေတြဟာ သူတို႕ရဲ႕အက်င္႕စရိုက္ေတြကို ထင္ ဟပ္တယ္ဆိုတဲ႕အယူအဆကိုအေျခခံျပီး စစ္ေဆးတာျဖစ္ပါတယ္ ။ လက္ေရးပါရဂူေတြဟာ ေရးထားတဲ႕ လက္ေရးေတြကို ေလ႕လာဖတ္ရႈျပီးအဲဒီလက္ေရးပိုင္ရွင္ရဲ႕ စိတ္ေနစိတ္ထားကိုခန္႕မွန္းနိုင္ၾကပါတယ္။

( ၉ ) Internet Testing – အခုဆိုရင္ ကမၻာၾကီးဟာကမၻာရြာ ( Global Village ) လို႕ေျပာရေလာက္

ေအာင္ပဲနည္းပညာတိုးတက္လာတဲ႕အတြက္ အဲဒီ IT နည္းပညာေတြထဲမွာ စီးဝင္လိုက္ပါနိုင္မွဳရိွ/မရိွ စစ္ ေဆးတာပါ။

( ၁ဝ ) Assessment Centers ။ တကယ္႕လုပ္ငန္းခြင္မွာလုပ္ရမယ္႕ လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြကို ျပင္ပ မွာ လက္ေတြ႕လုပ္ေဆာင္ခိုင္းတာမိ်ဳးပါ။Assessment Centers စနစ္က လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ Prioritizing, Delegating, Decision making skill ေတြကိုစစ္ေဆးေပးနိုင္ပါတယ္။ေဖာ္ျပခဲ႕တဲ႕ Test ေတြနဲ႕ Preliminary Interview ကိုေျဖဆိုျပီးေက်ာ္ျဖတ္နိုင္ခဲ႕ျပီဆိုရင္ေတာ႕ Applicants ေတြဟာ Final Interviewကိုရင္ဆိုင္ရေတာ႕မွာပါ။ အဲဒီ Final Interview ဟာအင္မတန္ကို အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီအင္တာဗ်ဴးကိုသာေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ေက်ာ္ျဖတ္နိုင္ခဲ႕ျပီဆိုရင္ သူဟာအေရြး ခ်ယ္ခံရျပီး အလုပ္လုပ္ခြင္႕ရျပီလို႕ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ကုမၸဏီဘက္ကလည္း သူကိုယံုယံုၾကည္ၾကည္ တာဝန္လဲႊေပးျပီး ကုမၸဏီရဲ႕အနာဂတ္အစိတ္အပိုင္းအခ်ိဳ႕ကို ပံုအပ္လိုက္ရေတာ႕မွာပါ။Final Interview မွာဆိုရင္ Interviewer ေရာ Applicant ေရာႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္စလံုးဟာ တဘက္နဲ႕ တဘက္ Information Exchangeလုပ္ၾကရပါတယ္။

ဒါေၾကာင္႕မို႕႕လို႕ Final Interview တစ္ခုမျပဳလုပ္ခင္မွာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈေတြအမ်ားၾကီးလုပ္ဖို႕လိုအပ္ ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးတခုအတြက္ျပင္ဆင္ေတာ႕မယ္ဆိုရင္ အေရးၾကီးတာတစ္ခုရိွပါတယ္။တကယ္ကို အရည္အခ်င္း ျပည္႕မီတဲ႕ ဝန္ထမ္းေလာင္းေတြဟာ အခိ်န္တိုအတြင္းမွာ အလုပ္ရ သြားတတ္ၾကျပီး ကိုယ္ကခန္႕ခိ်န္ေတာင္မရလိုက္ၾကပါဘူး။

ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ႕ အင္တာဗ်ဴးအစီအစဥ္ေတြ ဝန္ထမ္းေရြးခ်ယ္ေရးအစီအစဥ္ေတြဟာ သြက္ လက္ျမန္ဆန္္ဖို႕လိုတယ္လို႕ေျပာခ်င္တာပါ။ တစ္ခါတရံက်ေတာ႕ ၾကံဳရတတ္တာက ကိုယ္ကသိပ္ၾကိဳက္ ေနျပီ၊ ဒါေပမယ္႕ အတည္ျပဳခ်က္ရဖို႕အဆင္႕ဆင္႕ခြင္႕ျပဳခ်က္ေတာင္္းခံေနရတဲ႕အခါမ်ိဳးဆိုရင္ ကိုယ္ကုမၸ ဏီကခန္႕မယ္လုပ္တဲ႕အခိ်န္မွာ တျခားကုမၸဏီက ခန္႕ျပီးသြားတာမ်ိဳးခဏခဏေတြ႕ရပါတယ္။ဆက္ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အင္တာဗ်ဴးၿပဳလုပ္မယ္႕အခန္းဟာ ေမးျမန္းသူေရာ၊ ေျဖဆိုသူအတြက္ပါသက္ေတာင္႕သက္သာရိွတဲ႕ေနရာျဖစ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးၿပဳလုပ္ေနစဥ္အခိ်န္အတြင္းမွာ ျပင္ပကအေနွာင္႕အယွက္နည္းဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင္႕ျဖစ္တတ္တာကေတာ႕ ေမးျမန္းေနတုန္း ဖုန္းဝင္လာတာပဲျဖစ္ပါတယ္။တကယ္ေတာ႕အင္တာဗ်ဴးျပဳလုပ္ေနခိ်န္မွာ တဖက္ကိုတဖက္ေလးစားမႈရိွ တယ္ ဆိုရင္ ဖံုးပိတ္ထား တာမ်ိဳး၊ ဒါမွမဟုတ္ Silentလုပ္ထားတာမ်ိဳးလုပ္သင္႕ပါတယ္။ေနာက္ျပီးေတာ႕ အင္တာဗ်ဴးေမးျမန္းမယ္႕သူအေနနဲ႕ေအာက္ပါအခ်က္ေတြပါဝင္တဲ႕ Checklist ေတြလုပ္ထားသင္႕ပါတယ္။

( ၁ )   ေလွ်ာက္ထားတဲ႕အလုပ္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္နဲ႕ေလွ်ာက္ထားသူရဲ႕အရည္အခ်င္းနိႈင္းယွဥ္ေဖာ္ျပခ်က္မ်ား

( ၂ )   လိုအပ္တဲ႕အရည္အခ်င္းနဲ႕ပတ္သက္တဲ႕ေမးခြန္းေတြကို ၾကိဳျပီးၿပဳစုေပးထားဖို႕

( ၃ )   တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရမည္႕ဌာန၊ ကုမၸဏီနွင္႕ ပတ္သက္တဲ႕အခ်က္အလက္မ်ား

( ၄ )   ေလွ်ာက္ထားသူရဲ႕ Behaviour နဲ႕ပတ္သက္တဲ႕ေမးခြန္းမ်ား

အဲဒါေတြအျပင္ အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျဖဆိုသူတင္ျပထားတဲ႕ ပညာေရးအေထာက္အထားေတြ၊ အျခား ေသာ

သက္ဆိုင္တဲ႕ေထာက္ခံခ်က္ေတြ အစရိွတာေတြကိုတပါတည္းစစ္ေဆးသြားသင္႕ပါတယ္။ ဘာလို႕ လဲဆိုေတာ႕ အခ်ိဳ႕ Applicants ေတြကအလုပ္ရဖို႕အတြက္ အခို်႕ေသာအေထာက္အထားေတြကို လုပ္ၾကံ တင္ျပတာမ်ိဳးေတြ လုပ္တတ္ၾကလို႕ပါ။

အင္တာဗ်ဴးတြင္ေမးျမန္းသင္႕ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား

အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာဆိုရင္ Interviewer မွာ ေမးျမန္းဖို႕အစီအစဥ္ေတြရိွသလိုပဲ Applicant ျဖစ္သူမွာ လည္းေမးျမန္းဖို႕ၾကိဳတင္စီစဥ္ထားတာေတြရိွၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင္႕ေတာ႕ Interviewer ဟာ ေလွ်ာက္ထားသူ ရဲ႕ ကိုယ္ေရးရာဇဝင္မွာေဖာ္ျပထားတဲ႕အခ်က္ေတြမွန္ကန္မႈရိွ/မရိွအျပင္ မပါဝင္ တဲ႕တျခားအခ်က္အလက္ေတြ ကိုပါ သိရိွနိုင္ဖို႕ၾကိဳးစားၾကပါတယ္။ ျပီးေတာ႕ေျဖဆိုသူသိသင္႕သိထိုက္ တဲ႕ ကုမၸဏိီနဲ႕ပတ္သက္တဲ႕အခ်က္အလက္ေတြကိုျပန္ျပီး အသိေပးေလ႕ရိွပါတယ္။ (ကုမၸဏီရဲ႕အရြယ္ အစား၊လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားစသျဖင္႕ေပါ႕) အင္တာဗ်ဳးတစ္ခုမွာ ေအာက္ပါအခ်က္အလက္ေတြ ပါဝင္ေမးျမန္းဖို႕လိုပါတယ္။(၁)     Occupational Experience။  Interviewer က Applicant ရဲ႕ဗဟုသုတဥာဏ္ပညာ၊ ကြ်မ္းက်င္မႈ၊ စြမ္းေဆာင္နိုင္မႈ၊စိတ္ပါဝင္စားမႈ၊ တာဝန္ယူနိုင္မႈေတြကို ေပၚလြင္ေအာင္ ေမးျမန္းရပါလိမ္႕ မယ္။ အျခားအလုပ္တစ္ခုမွာေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ေဆာင္နိုင္ခဲ႕တာဟာယခုအလုပ္အတြက္ အာမခံခ်က္ တခု မဟုတ္ေပမယ္႕ ပတ္သက္ႏွီးႏြယ္မႈေတာ႕ရိွပါတယ္။

(၂)     Academic Achievementm။ – ေခၚယူမယ္႕လုပ္ငန္းနဲ႕ တိုက္ရိုက္သက္ဆိုင္တဲ႕ လုပ္ငန္း အေတြ႕အၾကံဳမရိွဘူးဆိုရင္သူ႕ရဲ႕ပညာအရည္အခ်င္း၊ သင္ယူခဲ႕တဲ႕ဘာသာရပ္ေတြကို ထည္႕သြင္းစဥ္းစား ဖို႕ လိုအပ္လာပါျပီ။ ပညာေရးနဲ႕ပတ္သက္ျပီးဘယ္ေလာက္အထိစြမ္းေဆာင္နိုင္ခဲ႕သလဲဆိုတာ အမ်ားၾကီး ထည္႕သြင္းစဥ္းစားဖို႕လိုပါ တယ္။

(၃)     Interpersonal Skill – တခါတရံမွာ တခို်႕ေသာပုဂိၢဳလ္ေတြဟာ သက္ဆိုင္ရာလုပ္ငန္းနဲ႕ ပတ္သက္တဲ႕လုပ္ငန္းကြ်မ္းက်င္မႈအျပည္႕ရိွေပမယ္႕ တျခားသူေတြနဲ႕ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျပီး လုပ္ေဆာင္ တတ္တဲ႕ အေလ႕အထမရိွပါဘူး။အခုအခိ်န္လိုမ်ိဳး  Teamwork နဲ႕ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾက ရမယ္႕ အခိ်န္ အခါမ်ိဳးမွာ အဲဒီပုဂိၢဳလ္ ေတြဟာ အံဝင္ခြင္က်မျဖစ္ပါဘူး။

(၄)     Personal Qualities – လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဥပဓိရုပ္၊ စကားေျပာဆိုမႈစြမ္းရည္၊ လိုက္

ေလ်ာညီေထြေနတတ္မႈစတာေတြ ထည္႕သြင္းစဥ္းစားဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႕ သက္ဆိုင္ရာအလုပ္နဲ႕ သက္ဆိုင္မႈဘယ္ေလာက္ရိွသလဲဆိုတာ ပိုျပီးအေရးၾကီးပါတယ္။ (ဥပမာ- လံုျခံဳေရးဝန္ထမ္းဆိုရင္ အရပ္ ရွည္ျပီး ဗလေကာင္းတာ စဥ္းစားရျပီးအမ်ားနဲ႕ဆက္ဆံရတဲ႕သူမ်ိဳးဆိုရင္ ရုပ္ရည္ေျပျပစ္တာ၊ စကား ေျပာေကာင္းတာမ်ိဳးကိုေျပာတာပါ။)

(၅)     Organizational Fit – Organization Fit ဆိုတာကေတာ႕ Interviewer ရဲ႕ စိတ္ခံစားမွဳ အရ ၊ တစ္ခါတစ္ရံမွာအင္တာဗ်ဴးျပဳလုပ္ၾကည္႕တဲ႕အခါမွာအရည္အခ်င္းသိပ္ေကာင္းေနေပမယ္႕ အဆင္ မေျပေလာက္ပါ ဘူးလို႕စိတ္မွာခံစားရတာမို်းေတြရိွပါတယ္။ (သက္ေသျပလို႕ေတာ႕မရဘူးေပါ႕။)

( ၄ ) အင္တာဗ်ဴး အမ်ိဳးအစားမ်ား  ( Types of  Interview )

ဒီေတာ႕ အင္တာဗ်ဴး ဘယ္နွစ္မို်းေလာက္ရိွသလဲ ၾကည္႕ၾကရေအာင္ပါ။ အင္တာဗ်ဴး အမ်ိဳးအစားခဲြရင္ အဓိ ကအားျဖင္႕ ( ၂ )မ်ိဳးပဲရိွပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ႕ –

( ၁ ) Structured Interview -         ဒီအင္တာဗ်ဴးမွာဆိုရင္ ေမးျမန္းသူဟာအလုပ္နဲ႕ပတ္သက္တဲ႕ ေမး ခြန္းေတြကို အစီအစဥ္တက်စီစဥ္ထားျပီး ေမးျမန္းဖို႕ျပင္ဆင္ထားၾကပါတယ္။

( ၂ ) Un-Structured Interview -  ဒီအင္တာဗ်ဴးမွာ ေမးျမန္းသူဟာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားတာမဟုတ္ဘဲ

ေမးခြန္းေတြကိုေမးျမန္းတာျဖစ္ပါတယ္။ ေျဖဆိုသူကို စကားေတြအမ်ားၾကီးေျပာျဖစ္ေအာင္ တိုက္တြန္း တတ္ပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ္႕ဒီလိုအင္တာဗ်ဴးမ်ိဳးဟာ Structured Interview ထက္အခိ်န္အမ်ားၾကီးပို ေပးရပါတယ္။ အခိ်န္ယူျပီးေမးရပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ဆီမွာအေတြ႕ရမ်ားပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးသူက သူ သိခ်င္တဲ႕ အခ်က္အလက္ေတြရေအာင္ေမးခြန္းေတြ အမ်ားၾကီးေမးပါတယ္။Structured Interview မွာဆိုရင္ ေမးခြန္းပံုစံ ( ၄ ) မ်ိဳးေလာက္ပါရပါမယ္။

( က ) Situational Questions။ လုပ္ငန္းတစ္ခုမွာ တကယ္ၾကံဳေတြ႕ရမယ္႔အေျခအေနတစ္ခုကို ေျပာျပျပီး

အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးနဲ႕ၾကံဳေတြ႕ရတဲ႕အခါ ဘယ္လိုရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းမယ္ဆိုတာမ်ိဳးေဖာ္ျပခိုင္းဖို႕ပါ ။

( ခ ) Job- Knowledge Question။   လုပ္ငန္းနွင္႕ပတ္သက္တဲ႕ အသိပညာ၊ဗဟုသုတ၊ ကြ်မ္းက်င္မႈဘယ္

ေလာက္ရိွသလဲဆိုတာေမးျမန္းဖို႕ပါ။

( ဂ )  Job-Sample Simulation Question။ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ရမယ္႔ လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြနဲ႕ ပတ္ သက္ ျပီးသက္ဆိုင္တဲ႕ေမးခြန္းေတြေမးျမန္းဖို႕ပါ။

( ဃ ) Worker Requirement Questions။   ေလွ်ာက္ထားသူကသူတစ္ကယ္လုပ္ေတာ႔မယ္႔အလုပ္ေတြ ကိုတကယ္စိတ္ပါလက္ပါလုပ္ခ်င္စိတ္ရိွလို႕ ေမးျမန္းတတ္ပါတယ္။ (ဥပမာ – အခိ်န္ပိုင္းအလုပ္ လုပ္နိုင္/ မလုပ္နိုင္ ၊နယ္ၿမိဳ႕ေတြမွာသြားျပီးတာဝန္ထမ္းေဆာင္နိုင္မႈရိွ / မရိွဆိုတာမ်ိဳးေပါ႕)။Structured Interview – ေအာက္မွာ Behavioral Interview ဆိုတာရိွပါေသးတယ္။ Behavioral Interview ဆိုတာApplicant ကို အရင္လုပ္ငန္းလုပ္ခဲ႕တဲ႕အေတြ႕အၾကံဳနဲ႕ လုပ္ငန္းသစ္မွာ လုပ္ရမယ္႕လုပ္ငန္းေတြကိုဆက္စပ္ျပခိုင္းတာမို်းျဖစ္ပါတယ္။အရင္လုပ္ငန္းကအေတြ႕အၾကံဳဟာ လုပ္ငန္း သစ္မွာ ဆက္ႏြယ္မွုရိွတယ္ဆိုတဲ႕အယူအဆနဲ႕ျပဳလုပ္တဲ႕အင္တာဗ်ဴးမ်ိဳးပါ။ ဥပမာေမးခြန္းေတြအေနနဲ႕ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ”အရင္အလုပ္မွာ ခင္ဗ်ားရဲ႕လုပ္ငန္းကြ်မ္းက်င္မႈနဲ႕ ထူးထူးျခားျခားစြမ္းေဆာင္ နိုင္ခဲ႕တာ ရိွရင္ေျပာျပစမ္းပါ” ၊ ”အရင္အလုပ္မွာခင္ဗ်ားရဲ႕ ဝန္ထမ္းေတြကိုဘယ္လို Motivate လုပ္္ခဲ႕သလဲ” ဆို တာမ်ိဳးေပါ႕။

Credit : ဆရာမင္းေခါင္ (AMARA)