အလုပ္မဝင္ခင္ ေဆးစစ္ျခင္းအေၾကာင္း

(Pre-Employment Medical Check Up)

(HR မ်ားအတြက္)

Medical Check-Up ဆုိတာ Selection Process ထဲက တစ္ခုပါ။ 

HR ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း သိၾကပါတယ္။ ခက္တာက ဘာေတြစစ္မွာလဲေမးရင္ ေယာင္းဝါးဝါးျဖစ္ကုန္ၾကတာပဲ။

သူမ်ားေတြေတာ့ ဟိုဟာ-ဒီဟာေတြ စစ္တယ္။ ဟိုဟာလည္းထည့္စစ္သင့္တယ္။ ဒီဟာလည္း စစ္လုိက္ရင္ေကာင္းမယ္။

ေစ်းတြက္လိုက္ေတာ့မ်ားသြား။ ဒါနဲ႕ပဲ ဟုိဟာေလွ်ာ့၊ ဒီဟာေလွ်ာ့။ ဒါေလာက္ပဲ စစ္ၾကတာေပါ့ျဖစ္ေရာ။

အဲသလိုမ်ိဳး ျဖစ္တဲ့အခါ What ဆုိတဲ့ ဘာလုပ္ရမယ္ ဆုိတာရယ္ Howဆုိတဲ့ ဘယ္လုိလုပ္ရမယ္ ဆုိတာရယ္ကို သိသည့္တုိင္ Why ဆုိတဲ့ ဘာ့ေၾကာင့္လုပ္ရလဲ ဆုိတာေလး သိဖို႕လိုပါတယ္။

ဘာ့ေၾကာင့္ေဆးစစ္ခ်င္တယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရင္း နဲ႕ လုပ္ၾကရမွာပါ။

ဘာ့ေၾကာင့္ေဆးစစ္သလဲ?

အၾကမ္းအားျဖင့္ ေအာက္က (၃) ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ လုပ္ငန္းခြင္မွာထမ္းေဆာင္ရမယ့္ တာဝန္အတြက္ လံုေလာက္တဲ့က်န္းမာၾကံ႕ခုိင္မႈရိွမရိွ သိဖုိ႕

၂။ လုပ္ငန္းခြင္တြင္းကူးစက္ႏုိင္ေသာ ေရာဂါကင္းရွင္းတဲ့လုပ္ငန္းခြင္တည္ေဆာက္ဖုိ႕

၃။ Medical Insurance Program တစ္ခုခု အတြက္ လိုအပ္ခ်က္အရစစ္ဖုိ႕

အခုေနာက္ပိုင္းေခတ္မွာေတာ့ လိုအပ္ခ်က္အရ ေနာက္တစ္မ်ိဳးတိုးလာပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးဝါးသံုးစြဲသူ ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ျခင္း။

ဆုိေတာ့ ဘာေတြစစ္မွာလဲ* ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ေရြးခ်ယ္ဖုိ႕အတြက္ 

အထက္က အခ်က္ေတြထဲက ဘာ့ေၾကာင့္စစ္မွာလဲ* ကို လုပ္ငန္းရွင္မ်ားနဲ႕ HR မ်ား အရင္ေဆြးေႏြးဆံုးျဖတ္ၾကပါ။ မူ တစ္ခု ထြက္ထားဖုိ႕လုိပါတယ္။ ဟိုဟာစစ္လုိက္။ ဒီဟာစစ္လုိက္ နဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ မျပတ္သားရင္ လုပ္ပံုကိုင္ပံုေတြ လြဲျပီး ေနာက္ဆက္တြဲ ရႈပ္လာႏုိင္တာေတြ ရိွပါတယ္။

၁။ သူ႕ကို ေပးအပ္မယ့္ တာဝန္အတြက္ လံုေလာက္တဲ့က်န္းမာၾကံ႕ခုိင္မႈရိွမရိွသိခ်င္လို႕ ဝန္ထမ္းအျဖစ္ မေရြးခ်ယ္ခင္ စစ္ခ်င္တာ ဆံုရင္ေတာ့ ပံုမွန္ လုပ္ငန္းခြင္ေတြအတြက္ Physical Medical Exam ေလာက္ဆုိရင္ ရပါျပီ။ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူဟုတ္မဟုတ္ ထည့္စစ္ခ်င္ရင္စစ္ေပါ့။ ေပးမယ့္တာဝန္က သာမန္လုပ္ငန္းခြင္မဟုတ္တဲ့ လုပ္ငန္းခြင္အေနအထားမ်ိဳးဆုိရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႕ တုိင္ပင္ေဆြးေနြးျပီး ဘာေတြထပ္စစ္ရမယ္ ဆုိတာ ဆရာဝန္ အၾကံေပးတဲ့အတုိင္း ထည့္စစ္ရပါလိမ့္မယ္။

၂။ က်န္းမာၾကံ႕ခုိင္ၾကျပီး လုပ္ငန္းခြင္တြင္းကူးစက္ႏိုင္ေသာေရာဂါကင္းရွင္းဖို႕ ဆုိရင္ကေတာ့ Physical Medical Exam အျပင္ "လုပ္ငန္းခြင္တြင္းကူးစက္ႏိုင္ေသာေရာဂါ" ဆုိတာေတြကို ထည့္စစ္ရပါမယ္။ (သံရံုးေတြက ဒီေခါင္းစဥ္ေအာက္က စစ္ေလ့ရိွတယ္) သာမန္လုပ္ငန္းခြင္ေတြမွာေတာ့ လုပ္ငန္းခြင္အတြင္း ကူးစက္တတ္တဲ့ေရာဂါ က TB လို႕ေခၚတဲ့ အဆုတ္ေရာဂါပါ။ ပထမဆင့္ Chest X-Ray စစ္ျပီး လုိအပ္ရင္ သလိပ္ထပ္စစ္တာမ်ိဳးရိွသလို၊ Rapid Test လည္းရိွပါတယ္။ အေရျပားေပၚေဆးတစ္စက္ထုိးသြင္းျပီး Reaction ေစာင့္ၾကည့္တာမ်ိဳးပါ။ ဆရာဝန္နဲ႕တုိင္ပင္ျပီး သင့္ေတာ္တဲ့ နည္းနဲ႕ စစ္လုိ႕ရတယ္။ 

သာမန္လုပ္ငန္းခြင္မွာ A,B,C လို႕ေခၚတဲ့ ေသြးကတဆင့္ ျဖစ္ေစ၊ Sexual Intercourse မွျဖစ္ေစ ကူးတတ္တဲ့ေရာဂါေတြက စစ္ဖို႕ မလိုပါဘူး။ ဒါလည္း စစ္တတ္ၾကတယ္။ 

အစားအစာ ခ်က္ျပဳတ္ကိုင္တြယ္သူလို ဝန္ထမ္းမ်ိဳးေတြအတြက္ Hepatitis ထည့္စစ္သင့္ေပမယ့္ HIV စစ္ဖို႕ဆိုတာ သိပ္မလုိလွပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ အလြန္႕အလြန္ကို ထည့္စစ္ၾကတာပဲ။

ျပသနာက စစ္ျပီး ဘာလုပ္မွာလဲ ဆုိတာပါ။ လုပ္ငန္းခြင္တြင္းကူးစက္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါ ကင္းရွင္းေစခ်င္လို႕ ဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ စစ္ၾကမယ္ ဆုိရင္ အသစ္ဝင္မယ့္သူကုိ မဝင္ခင္ စစ္လုိက္ရင္ ကိစၥျပီးျပီလား ေတြးဖုိ႕ လိုပါတယ္။ 

ဥပမာ TB လုိေရာဂါမ်ိဳးက ကူးခ်င္တဲ့အခ်ိန္ ကူးလာႏိုင္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္တင္မကဘူး သူ႕ဟာသူ အျခားေနရာေတြက ကူးလာတဲ့ ဝန္ထမ္းေဟာင္းတစ္ေယာက္ကလည္း ေရာဂါသယ္ေဆာင္သူအျဖစ္ လုပ္ငန္းခြင္ထဲေရာေထြးေရာက္ရိွေနႏိုင္တယ္။ အလုပ္ဝင္စဥ္က မရိွခဲ့တဲ့ ကူးစက္ ေရာဂါေတြ အလုပ္ဝင္ျပီးမွ ဝင္ေနႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီေခါင္းစဥ္ေအာက္ကေန ေဆးစစ္တယ္ ဆုိရင္ကေတာ့ Periodic စစ္ဖို႕ လိုပါတယ္။ Periodic မစစ္ႏိုင္ရင္ ဘာလို႕ ဝင္ဝင္ခ်င္း စစ္ျပီး ေရာဂါရိွတဲ့သူ မခန္႕ဘူး ရယ္လို႕ ခြဲျခားဆက္ဆံေနမလဲ?

ေနာက္ျပီး အထူးသျဖင့္ HIV ရိွေနလို႕ အလုပ္မခန္႕ဘူးလို႕ ျငင္းတာသည္လည္း ျပသနာရိွတယ္ ဆုိတာကိုလည္း သိထားဖုိ႕ လုိပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္တြင္း ကူးစက္ႏုိင္ေျခမရိွဘူးဆုိရင္ သူ႕ရဲ႕ပကတိက်န္းမာတဲ့ ခႏၵာကိုယ္ရိွေနတယ္ ဆုိရင္ ခန္႕ရမွာပါ။ ေဆးနဲ႕ Control ရေနတဲ့ PLHIV ေတြ ကၽြန္မတုိ႕ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အမ်ားၾကီးရိွပါတယ္။ ကၽြန္မတုိ႕ထက္ေတာင္ က်န္းမာ ေနပါေသးတယ္။

အခ်ိဳ႕က HIV စစ္တာေတာ့ စစ္ခုိင္းတာပဲ။ Positive ေတြ႕ရင္ ဘာလုပ္မလဲ ဆုိတဲ့ အေျဖမရိွဘူး။ HIV Positive ဆုိရင္ ကာယကံရွင္ကို အသိေပးေျပာျပဖုိ႕ ဆုိတာ အလြန္အင္မတန္ သတိထားရတဲ့ ကိစၥပါ။ စစ္ခုိင္းတဲ့သူကို Positive ေတြ႕ရင္ ဘယ္လုိလုပ္မွာလဲဆုိေတာ့ လြယ္လြယ္ပဲ ေျပာပါတယ္။ ေဆးမေအာင္လုိ႕ မခန္႕ဘူး လို႕ပဲ ေျပာေပါ့တဲ့။ ဒါကလည္း အလြန္ အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ ကိုယ့္လုပ္ငန္းအတြက္ေတာ့ ျပီးသြားတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မတုိ႕႔ လူမႈေရးအရ၊ သူနု႕ဲသူ႕အသိုင္းအဝိုင္း၊ သူ႕မိသားစုအတြက္ေတာ တာဝန္မဲ့သြားပါျပီ။ 

HIV Positive ျဖစ္ေနသူ တစ္ေယာက္ဟာ သူ႕မွာ ဒီေရာဂါ ရိွေနတယ္ ဆုိတာကို သိဖုိ႕လိုပါတယ္။ သိမွသာ သူနဲ႕အနီးကပ္ ဆက္ဆံပတ္သက္ေနတဲ့ အိမ္ေထာင္ဖက္တုိ႕ ခ်စ္သူတုိ႕ကို မကူးစက္ေအာင္ ဆင္ျခင္ႏိုင္မွာပါ။ HIV Positive ျဖစ္ေနေၾကာင္း လူတစ္ေယာက္ကို အသိမေပးျခင္းဟာ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ တစ္ခုလံုးအေပၚ တာဝန္မဲ့ရာေရာက္ပါတယ္။

၃။ က်န္းမာေရးနဲ႕ အသက္အာမခံ ထား ေပးတာေၾကာင့္ စစ္ရမယ့္ ကိစၥကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္က (၁+၃) ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ စစ္ၾကတာပါ။ ထားမယ့္အာမခံ နဲ႕ လိုအပ္တဲ့ အခ်က္ေတြအတုိင္း စစ္ရမွာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ၾကိမ္စစ္ျပီး ေနာက္ပိုင္း ကိုယ္ထားတဲ့ Insurance Package အတိုင္း လုိအပ္ရင္ လုိအပ္သလုိ စစ္ေဆးႏုိင္ျပီး စစ္ေဆးတာ၊ကုသတာေတြကို အာမခံကေန ျပန္လည္ေတာာင္းခံႏုိင္ပါတယ္။

အေရးအၾကီးဆံုးအခ်က္က လုပ္ငန္းခြင္မဝင္မီ ကုမၸဏီ အစီအစဥ္နဲ႕ ေဆးစစ္ခုိင္းတဲ့အခါ 

Consent ယူဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ ကာယကံရွင္ရဲ႕ တရားဝင္ သေဘာတူညီေၾကာင္း ဆုိတာ ရိွရပါမယ္။ ေတာေ္ေတာ္မ်ားမ်ား မရိွပါဘူး။ ေဆးစစ္ရမယ္။ ဒါေတြ၊ ဒါေတြ ဒီေတြမွာ စစ္ ဆုိတာမ်ိဳးေပါ့။ မသိနားမလည္သူက အမ်ားသားႏိုင္ငံဆုိေတာ့ စစ္ခုိင္းရင္သြားစစ္လုိက္တာပဲ။ 

ကိုယ့္သေဘာထား လုိမလုိ ဆုိတာ လည္း သိပ္မစဥ္းစားၾကေတာ့ ျပသနာမရိွသလို ျဖစ္ေနၾကတာ။ တကယ္က လုိအပ္ပါတယ္။ အဲသည္ေတာ့ ေဆးစစ္ခုိင္းမယ့္ အခါ Form ပံုစံ တစ္မ်ိဳး ျဖည့္သြင္းခုိင္းရမွာပါ။ Selection Process ရဲ႕ တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ Pre-Employment Medical Check Up ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္တယ္။ ေအာက္ပါတုိ႕ကို စစ္ေဆးရမယ္။ အဲသလို စစ္ေဆးျခင္းကို သေဘာတူလက္ခံပါတယ္ ဆုိတာကို ျဖည့္ခုိင္းရပါမယ္။ ျငင္းပယ္တဲ့သူေတြရိွႏိုင္ပါတယ္။ အဲသည္အခါ အတင္းဖိအားေပး စစ္ေဆးေစျခင္း မျပဳရပဘူး။

ေဆးစစ္ျခင္း အဆင့္ကို သေဘာမတူ လက္မခံဘူးဆုိရင္ Selection Process ရဲ႕ Next Step ေတြမွာ သူဆက္ပါ ဖုိ႕ မလုိေတာ့ပါဘူး။ အဲသည္ နားမွာပဲ ရပ္လုိက္လို႕ရပါတယ္။ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ မပါဘဲ ဇြတ္အတင္း ေဆးစစ္ခုိင္းျခင္းဟာ တစ္ဖက္သားရဲ႕ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာ က်တတ္ပါတယ္။ 

ေနာက္တစ္ခုက ေဆးစစ္ခ်က္မွတ္တမ္းမ်ား ထိန္းသိမး္ျခင္းပါ။ Confidential အဆင့္လံုျခံဳစြာထိမ္းသိမ္းေပးထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယင္းမွတ္တမ္းဖုိင္မ်ားကို သိခြင့္ရိွေနတဲ့ HR မ်ားအေနနဲ႕ ဘယ္သူက ဘာေရာဂါ ဆုိတာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကား သတင္းျဖန္႕ေဝျခင္း လုံးဝ မလုပ္ရပါဘူး။ ကၽြန္မလုပ္ခဲ့ဖူးတဲ့ International Organisation မွာဆုိရင္ Occupational Health Unit (OHU) သီးသန္႕ရိွျပီး Results ေတြကို HR မွလံုးဝဖြင့္ေဖာက္ၾကည့္ျခင္း မျပဳဘဲ သူတို႕ဆီကုိသာ ပို႕႔ရပါတယ္။ က်န္တဲ့ Process ကိုသူတုိ႕ဘက္က Fit to work လား Temporarily Unfit လား Unfit လား အစရိွသျဖင့္ သာ ျပန္ပို႕ေပးပါတယ္။ HIV လံုးဝမစစ္ပါဘူး။

ႏိုင္ငံတကာ ကုမၸဏီမ်ားမွာေတာ့ ဒါနဲ႕ ပတ္သက္လုိ႕ Policy (မူဝါဒ) နဲ႕ Procedure (လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ) စနစ္တက် ရိွထားျပီး ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ အဲသလို စနစ္တက် သတ္မွတ္ထားျခင္း မရိွေသးတဲ့ ျမန္မာလုပ္ငန္းမ်ားနဲ႕ သတ္မွတ္ထားေသာ္လည္း စံမညီတဲ့ မူဝါဒမ်ားကို ျပန္သံုးသပ္နိုင္ဖို့နဲ့သင့္ေတာ္သလုိ ေလ့လာမွတ္သား အသံုးျပဳႏုိင္ေအာင္ HR မ်ားအတြက္ ကၽြန္မသိထားသမွ် မွ်ေဝေပးလိုက္ရပါတယ္..

Credit : Daw Maw Maw Tun (Top HR)