ရွယ္ယာေစ်းကြက္မွာ အျမတ္ေဝစု ခ်က္ခ်င္းရႏိုင္မွာလား

ရွယ္ယာေစ်းကြက္တြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံၾကသည့္ အစုရွယ္ယာရွင္မ်ားမၾကာခဏေမးသည့္ ေမးခြန္းမွာမိမိတို႔ ထည့္ဝင္ထားသည့္ ရင္းႏွီးေငြအတြက္ အျမတ္ေဝစု (dividend)မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ရရွိမည္နည္းဆိုသည့္ ေမးခြန္းျဖစ္သည္။ ရွယ္ယာရွင္မ်ားအေနႏွင့္ မိမိတို႔ ထည့္ဝင္ထားသည့္ ေငြေၾကးတစ္ရပ္အတြက္အျမတ္ေဝစု တစ္စံုတစ္ရာကို ရရွိလိုသည္မွာ သဘာဝက်ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အစုရွယ္ယာေစ်းကြက္၏ သေဘာ သဘာဝႏွင့္ ကုမၸဏီတို႔၏အျမတ္ေဝစု မူဝါဒမ်ားကိုလည္းေလ့လာသိရွိထားရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတို႔အေနႏွင့္ စဥ္းစားရမည့္ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ ရွိပါသည္။ ပထမအခ်က္မွာ မိမိတို႔အေနႏွင့္ ေစ်းကြက္တြင္ အေတာ္အသင့္ ေအာင္ျမင္ေနၿပီးေသာ ရွယ္ယာမ်ားကိုဝယ္ယူရင္းႏွီးမည္လား သို႔မဟုတ္ ေစ်းကြက္သို႔ ယခုမွ စတင္ဝင္ေရာက္လာသည့္ ကုမၸဏီအသစ္တစ္ခု၏ရွယ္ယာမ်ားကိုဝယ္ယူရင္းႏွီးမည္လားဆို သည့္အခ်က္ ျဖစ္ပါသည္။ ေစ်းကြက္၌ အေတာ္အသင့္ ေအာင္ျမင္ၿပီးသား စေတာ့မ်ားအတြက္၎ကုမၸဏီမ်ားမွ ထုတ္ျပန္ထားသည့္ႏွစ္ပတ္လည္ အစီရင္ခံစာမ်ား၊ ဘ႑ာေရးရွင္းတမ္းမ်ားကို ၾကည့္၍အဆိုပါကုမၸဏီ၏ ေရွ႕အလားအလာႏွင့္ အက်ဳိးအျမတ္တို႔ကို ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ႏိုင္ပါသည္။ ယင္းကုမၸဏီ၏ပံုမွန္ေပးေနေသာ အျမတ္ေဝစုကိုလည္း ရရိွႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ယခုမွ စတင္တည္ေထာင္သည့္ လုပ္ငန္းသစ္ (green fi eld)မ်ား စတင္လုပ္ေဆာင္မည့္ကုမၸဏီတို႔၌ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရာတြင္မူ မိမိတို႔၏ထည့္ဝင္ေငြအတြက္ အက်ဳိးအျမတ္ အား မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္မွ်ရရွိမည္ဆိုသည္ကို တြက္ခ်က္ခန္႔မွန္းရန္မွာ လြယ္ကူသည့္ ကိစၥတစ္ခု မဟုတ္ပါ။ သို႔အတြက္ မိမိတို႔ စြန္႔စားထည့္ဝင္ရသည့္ ေငြေၾကး (venturecapital) မ်ားအတြက္ အဆိုပါကုမၸဏီ အေပၚတြင္ ယံုၾကည္မႈတစ္ခု ထားရွိရန္ လိုပါသည္။
ကုမၸဏီအသစ္မ်ားသည္ ရွယ္ယာမ်ား စတင္ေရာင္းခ်ျခင္း မျပဳမီ၎တို႔ကုမၸဏီ၏ လုပ္ငန္းစဥ္အားလံုး ကို ေဖာ္ျပထားသည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားအား ဖိတ္ေခၚသည့္ လုပ္ငန္းလမ္းၫႊန္စာတမ္း (prospectus) ကို ႀကိဳတင္ေဝငွေလ့ရွိပါသည္။ ယင္းလုပ္ငန္းလမ္းၫႊန္စာတမ္းတြင္ ကုမၸဏီ၏ အျမတ္ေဝစုမူဝါဒ(dividendpolicy) ကို ရွင္းလင္းစြာ ေဖာ္ျပထားေလ့ရွိသျဖင့္ ယင္းအခ်က္အလက္မ်ားအား ရွယ္ယာဝယ္ယူမည့္သူမ်ားအေနျဖင့္ ေက်လည္စြာ ဖတ္႐ႈၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ကုမၸဏီတို႔၏အျမတ္ေဝစု မူဝါဒ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဆင္တူၿပီး အထူးသျဖင့္ အျမတ္ေဝစုကို ေနာင္ႏွစ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ရင္းႏွီးရန္ ရာခိုင္ႏႈန္း တခ်ဳိ႕တစ္ဝက္ကို ခ်န္ထား ေလ့ရွိျခင္းႏွင့္ အျမတ္ေဝစု မည္မွ်ေပးမည္ကို ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ေပးႏိုင္သည္ဆိုသည့္ အခ်က္မ်ားမွာတူညီေလ့ ရွိပါသည္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ အသစ္စတင္ဖြဲ႕စည္းသည့္ ကုမၸဏီတစ္ခုအေနျဖင့္လုပ္ငန္းစတင္တည္ေထာင္သည့္ အေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ အျမတ္ေငြေပၚထြက္ရန္ မလြယ္ကူပါ။ ကုမၸဏီစတင္တည္ေထာင္သည့္ ကာလမ်ား တြင္ လုပ္ငန္း၏ အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား တည္ေဆာက္ေရး၊ လုပ္ငန္းမ်ား စတင္လည္ပတ္ႏိုင္ေရးအတြက္ အစပ်ဳိးၾကရသည့္ ကာလျဖစ္ေပရာအေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ကုမၸဏီအေနျဖင့္ အျမတ္ေငြေပၚထြက္ရန္ လြန္စြာခဲယဥ္းပါသည္။ အျမတ္ေငြစတင္ေပၚသည့္ ကာလတြင္လည္းယင္းေငြကိုျပန္လည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ(reinvest) ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ကုမၸဏီ၏တိုးတက္မႈႏႈန္းကို ျမန္ဆန္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ လုပ္ငန္းအစပိုင္း ကာလမ်ားတြင္ ျမတ္စြန္းေသာ အျမတ္ေငြထဲမွ အခြန္ေပးေဆာင္ၿပီး အသားတင္ အျမတ္ေငြအားလံုးကို ရွယ္ယာရွင္မ်ားသို႔ ခြဲေဝေပးလိုက္ပါကလည္း ကုမၸဏီ၏တိုးတက္မႈ (growth) ကို ထိခိုက္ေစကာ ကုမၸဏီ၏ တန္ဖိုးျမင့္တက္သင့္သေလာက္ ျမင့္တက္လာမည္ မဟုတ္ေတာ့ပါ။
မၾကာမီက ရွယ္ယာမ်ားထုတ္ေဝေရာင္းခ်သည့္ ကုမၸဏီတစ္ခု၏အျမတ္ေဝစုမူဝါဒကို ေလ့လာၾကည့္ ႏိုင္ပါသည္။ ကုမၸဏီမ်ား အက္ဥပေဒႏွင့္အညီ ဤကုမၸဏီသည္အေထြေထြအစည္းအေဝးတြင္၎၏ အစုရွင္ မ်ားက ခ်မွတ္ေသာသာမန္ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျဖင့္ အျမတ္ေဝစုမ်ားကို ေၾကညာႏိုင္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ဒါ႐ိုက္တာ မ်ားက ေထာက္ခံေသာ ေငြပမာဏထက္ ေက်ာ္လြန္၍ အျမတ္ေဝစုမ်ား ထုတ္ေပးခြင့္မရွိပါ။ အျမတ္ေဝစုမွန္ သမွ်ကို ဤကုမၸဏီ၏ အျမတ္ေငြထဲမွသာ ေပးရမည္ျဖစ္သည္။ ဒါ႐ိုက္တာမ်ားသည္ၾကားျဖတ္ အျမတ္ေငြကို ဤကုမၸဏီ၏ အစုရွင္မ်ား၏ ခြင့္ျပဳခ်က္မလိုဘဲေၾကညာႏိုင္သည္။ သို႔ရာတြင္ အျမတ္ေဝစု ခြဲေဝထုတ္ေပးျခင္း မျပဳမီေအာက္ပါတို႔ ေဆာင္ရြက္ရန္အလို႔ငွာေၾကာင္းက်ဳိးညီၫြတ္ၿပီး အေျမာ္အျမင္ရွိစြာ လိုအပ္ေသာ ေငြသား လ်ာထားခ်က္ႏွင့္ သီးသန္႔ရန္ပံုေငြတို႔အတြက္လ်ာထားခ်က္ အားလံုးကို လုပ္ေဆာင္ၿပီး ျဖစ္ရမည္ဟု ျဖစ္ပါ သည္။
- အခြန္အတုတ္မ်ား
- ေခ်းေငြမ်ားအတြက္ ျပန္ဆပ္ရန္ ကိစၥမ်ား
­- ေငြလံုးေငြရင္းအသံုးစရိတ္ႏွင့္ေဆာက္လုပ္ေရးဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္မ်ား
- ကုမၸဏီ၏ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ေငြ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ျဖည့္ဆည္းရန္ေငြမ်ားႏွင့္
­- ကုမၸဏီ၏ ကတိကဝတ္မ်ားျဖည့္ဆည္းရန္ လိုအပ္သည့္ကိစၥတစ္စံုတစ္ရာအတြက္ ေငြမ်ား စသည္တို႔ကို လ်ာထားရမည္ဟု ဆိုသည္။
သို႔ျဖစ္ေပရာ ရွယ္ယာရွင္တို႔အေနႏွင့္ မိမိတို႔ထည့္ဝင္ထားေသာေငြေၾကးတစ္ရပ္အတြက္ တိုေတာင္း ေသာ ကာလတစ္ရပ္အတြင္း အက်ဳိးအျမတ္တစ္ခုကို ရရွိရန္ထက္ မိမိတို႔ထည့္ဝင္ထားသည့္ကုမၸဏီ တိုေတာင္း ေသာ ကာလတစ္ခုအတြင္း ေအာင္ျမင္မႈရရွိေရးအတြက္ ဝိုင္းဝန္းကူညီၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။
ကုမၸဏီေအာင္ျမင္မႈ ရရွိလာသည္ႏွင့္အမွ် ရွယ္ယာရွင္မ်ားအေနႏွင့္ အက်ဳိးအျမတ္ႏွစ္ခုကို ရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ ကုမၸဏီမွခြဲေဝေပးသည့္ အျမတ္ေငြ (dividend)ျဖစ္ၿပီး ယင္းကို ငညခသာန ါေငည ဟု လည္း ေခၚဆိုပါသည္။ ေနာက္တစ္မ်ဳိးမွာ ကုမၸဏီတန္ဖိုး တျဖည္းျဖည္းျမင့္တက္လာၿပီးေနာက္ ေစ်းကြက္ အတြင္းတြင္ ရွယ္ယာေစ်းႏႈန္းမ်ားျမင့္တက္လာၿပီးေနာက္ ျပန္လည္ေရာင္းခ်ရာမွ ျမတ္စြန္းေသာေငြ ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းကို တစ္နည္းအားျဖင့္ income gain ဟုလည္း ေခၚဆိုပါသည္။
ေအာက္ေဖာ္ျပပါ သ႐ုပ္ေဖာ္ပံုတြင္ ကုမၸဏီတစ္ခု၏ တန္ဖိုးျမင့္တက္လာပံုႏွင့္ အျမတ္ေဝစုႏွင့္ ရွယ္ယာ တန္ဖိုး ျမင့္တက္လာပံုတို႔ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ကုမၸဏီတစ္ခု စတင္တည္ေထာင္သည့္ အေစာပိုင္းတြင္ အျမတ္ေငြတခ်ဳိ႕ ရရွိပါသည္။ ယင္းအျမတ္ေငြထဲမွ ရာခိုင္ႏႈန္းအေတာ္မ်ားမ်ား (ဥပမာ ၇၅­) ကို ကုမၸဏီ၏ ေနာက္ႏွစ္မ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းအတြက္ ထည့္ဝင္ သံုးစြဲလိုက္ကာက်န္ရာခိုင္ႏႈန္း အနည္းငယ္ကိုသာ အျမတ္ေဝစုအျဖစ္ ခြဲေဝပါသည္။ အဆိုပါ ျပန္လည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလိုက္ေသာ ေငြေၾကးတစ္ရပ္သည္ ကုမၸဏီ၏ ေနာက္တစ္ႏွစ္အတြက္ ရွယ္ယာတန္ဖိုးကို ျမင့္တက္ေစသည့္ တြန္းအားတစ္ရပ္ (enhancement of shareholder value) ကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။
ဤပံုပါအတိုင္း တစ္ႏွစ္ၿပီး တစ္ႏွစ္ ဆက္တိုက္ ျပန္လည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံျခင္းျဖင့္ ကုမၸဏီသည္ အခ်ိန္တို အတြင္း လ်င္ျမန္သည့္အရွိန္အဟုန္ျဖင့္ တိုးတက္မႈရရွိေစကာ ရွယ္ယာရွင္မ်ား၏ တန္ဖိုးသည္လည္း ထက္ၾကပ္ မကြာ ျမင့္တက္လာမည္ျဖစ္သည္။
သို­႔အတြက္ မိမိတို႔၏ ရွယ္ယာမ်ားကို ေစ်းကြက္တြင္ ျပန္လည္ေရာင္းခ်ရာမွ အျမတ္ေငြ (capital gain)ကို အခ်ိန္တိုအတြင္း ခံစားႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ျပင္ ကုမၸဏီတိုးတက္လာမႈႏွင့္အတူ အျမတ္ေဝစု ကိုလည္း တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တိုးျမႇင့္ရရွိလာႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
မိမိတို႔ႏိုင္ငံအတြင္း ရွယ္ယာရွင္တို႔ အ႐ိုးစြဲေနသည့္အခ်က္တစ္ခုမွာအျမတ္ေဝစု မ်ားမ်ားရရွိလိုျခင္းျဖစ္ ၿပီး ရွယ္ယာေစ်းႏႈန္းတက္ျခင္းမွ ရရွိမည့္အက်ဳိးအျမတ္ (capital gain)ကို အကြၽမ္းတဝင္ မရွိေသးပါ။
မၾကာမီ စေတာ့ရွယ္ယာ ေစ်းကြက္တစ္ခု တည္ေထာင္ေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္။ ယင္းေစ်းကြက္ ေပၚ ေပါက္လာပါက ရွယ္ယာရွင္တို႔အေနႏွင့္ capital gain ကို ခံစားႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
ထြန္းသက္ထြန္း