စေတာ့ေစ်းကြက္၌ ေစ်းကစားမႈမ်ား၏ အႏၲရာယ္ကို သတိျပဳရန္ လို

စေတာ့ေစ်းကြက္ကုိ အခ်ဳိ႕ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ပညာရွင္အခ်ဳိ႕က စိုးရိမ္ေနၾကသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ သူမ်ားက ရွယ္ယာေစ်း ကစားျခင္း (speculation) ျပဳလုပ္မည္ကို ေၾကာက္ရြ႕ံသလို အခ်ဳိ႕ေသာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ မ်ားကလည္း မိမိတို႔ထုတ္ေရာင္းေသာရွယ္ယာမ်ားကို ဝယ္ယူ ရင္းႏွီးမည့္သူမ်ားတြင္ ေငြမည္း ခဝါခ်ရန္ဝင္ ေရာက္လာသူမ်ားကို စိုးရြြံ႕သူမ်ားလည္း ရွိပါသည္။ အခ်ဳိ႕ကလည္း ႏိုင္ငံျခား ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားမ်ားထဲကလို မိမိတို႔ကုမၸဏီကို  ဝယ္ယူသိမ္းပိုက္သြားမည္ကို စိုးရိမ္ေနၾကသည္။
အမွန္စင္စစ္တြင္ စေတာ့ေစ်းကြက္သည္ စည္းကမ္းတက်လိုက္နာေဆာင္ရြက္လွ်င္ အက်ဳိးမ်ား သေလာက္ သတ္မွတ္စည္းကမ္းမ်ားကို ေဖာက္ဖ်က္ပါက ဆံုး႐ႈံးႏိုင္ေျခရွိေသာေစ်းကြက္တစ္ခု ျဖစ္ပါ သည္။  ထို႔ေၾကာင့္စေတာ့ေစ်းကြက္သို႔ ပါဝင္ၾကမည့္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ား၊ ထုတ္ေဝေရာင္းခ်မည့္သူမ်ား၊ ၾကားခံ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအားလံုးသည္ စေတာ့ေစ်းကြက္ႀကီးတစ္ခုလံုးအား ထိန္းေက်ာင္းသည့္အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၏ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းထားေသာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို လိုက္နာၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။
အမွန္စင္စစ္ စေတာ့ေစ်းကြက္ႀကီး၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ကုမၸဏီမ်ားအတြက္ လိုအပ္သည့္ ကာလရွည္ ေငြေၾကးအရင္းအႏွီးကို ရရွိေစရန္၊ ျပည္သူလူထုအတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈအခြင့္အလမ္းသစ္မ်ား ရရွိေစရန္၊ ကိုင္ေဆာင္ထားသည့္ စေတာ့ရွယ္ယာမ်ားအတြက္ ေငြျဖစ္လြယ္မႈ (liquidity) ျဖစ္ေစသည့္ ေစ်းကြက္ကို ဖန္တီးေပးရန္၊ လြတ္လပ္ ပြင့္လင္းမွ်တသည့္ ေစ်းကြက္တစ္ခု ျဖစ္ေစရန္အျပင္ လူလတ္တန္းစားမ်ားေပၚေပါက္ ေရးအတြက္ ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးေသာ ေစ်းကြက္တစ္ခုျဖစ္ေပၚလာေစရန္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။
ဤသို႔ေသာ ေကာင္းမြန္သည့္ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ တည္ေထာင္မည့္ စေတာ့ေစ်းကြက္တြင္ ပါဝင္မည့္ သူ stakeholder အားလံုးသည္စိတ္ရင္းေစတနာအျပည့္၊ ႏိုးၾကားမႈအျပည့္ျဖင့္ ပါဝင္ရန္ လိုအပ္သလိုတစ္ဖက္ တြင္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္သည့္ အႏၲရာယ္မ်ားကို ကာကြယ္ၾကရန္လည္း လိုအပ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာ ေစ်းကြက္ မ်ားတြင္ ေပၚေပါက္ေလ့ရွိေသာ ဘ႑ာေရးျပစ္မႈမ်ားကို ေလ့လာကာ ႀကိဳတင္ကာကြယ္မႈမ်ားကိုျပဳလုပ္ထားရန္ လိုအပ္ေသာ္လည္း မျဖစ္လာေသးေသာ ျပႆနာမ်ားကိုႀကိဳတင္ေတြးေတာကာ ေၾကာက္ရြံ႕ေနရန္ မလိုအပ္ပါ။
ေစ်းကစားျခင္းႏွင့္ စေတာ့ေစ်းကြက္ ။          ။ ေစ်းကစားျခင္း (speculation) ဆိုသည့္ အဓိပၸာယ္မွာ ကုန္စည္ သို႔မဟုတ္ ေငြေၾကးတစ္ရပ္သို႔မဟုတ္ ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္တစ္ခုခုကို ေစ်းကြက္တြင္ တန္ဖိုးေျပာင္းလဲမည္ဟူေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ျဖင့္ ေရာင္းဝယ္ျခင္းကိုဆိုလိုပါသည္။ ကမၻာေက်ာ္ ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္ Keynes က လူတို႔တြင္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သံုးမ်ဳိးျဖင့္ ေငြကိုကိုင္ေဆာင္ထားၾကေၾကာင္း၊ ေငြေၾကးမ်ားကို လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ထည့္သြင္းထားရာမွ အျမတ္အစြန္းမ်ား ရရွိလိုၾကေၾကာင္း၊ ဤသည္မွာ လူတို႔၏ speculative motive ျဖစ္ေၾကာင္းဆိုခဲ့ပါသည္။ ပထမေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ား၊ စေတာ့မ်ား ေစ်းက်သည့္အခါ ဝယ္ယူကိုင္ေဆာင္ထားၾကသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ယင္းစေတာ့မ်ား ေငြေခ်း စာခ်ဳပ္မ်ား ေစ်းျပန္တက္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။ ဒုတိယေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ မွာ စေတာ့မ်ား၊ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ား ေစ်းတက္ေနခ်ိန္တြင္ ေငြသားကိုသာ ကိုင္ေဆာင္ထားၾကၿပီး ၎တို႔၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ အဆိုပါ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္မ်ား၊ စေတာ့ေစ်းႏႈန္းမ်ားသည္ ထိပ္ဆံုးေရာက္ၿပီး တစ္ခ်ိန္တြင္ ျပန္လည္ က်ဆင္းမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ တတိယ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ ေငြသားကိုင္ေဆာင္မႈ ပမာဏႏွင့္ အတိုးႏႈန္းႏွင့္ ျပန္ရခ်က္မ်ားအခ်ဳိးမွာ ေျပာင္းျပန္အခ်ဳိး သက္ေရာက္ေနသျဖင့္ လူတို႔၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္သည္ အတိုးမ်ားႏွင့္ ျပန္ရခ်က္မ်ား ျမင့္မားလာမႈပင္ ျဖစ္သည္။
သို႔ျဖစ္ရာ စေတာ့ေစ်းကြက္အတြင္း ဝယ္ယူထားေသာ စေတာ့လက္မွတ္တစ္ခုကို အနာဂတ္တြင္ ေစ်းတက္မည္ဟူ၍၊ အနာဂတ္ကာလတြင္ ေစ်းက်သြားမည္ဟူ၍ လူတိုင္းတြင္ ေမွ်ာ္လင့္ႏိုင္သည့္ အခြင့္အေရး ရွိသလို ယင္းေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ပိုင္ခြင့္လည္း ရွိပါသည္။ ယင္းသို႔ ေရာင္းျခင္းဝယ္ ျခင္းကို စည္းကမ္းေဘာင္မ်ားအတြင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခြင့္ ရွိပါသည္။ ရွယ္ယာထုတ္ေဝမည့္ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ မ်ားသည္ မိမိတို႔ ထိန္းခ်ဳပ္ထားလိုေသာ (Controlling Ratio) ရွယ္ယာအေရအတြက္ အခ်ဳိးအစား ကို သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာကုမၸဏီတည္ေထာင္သူ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕မွ ၎တို႔ထုတ္ေဝထားသည့္ ရွယ္ယာ ၏ ၃ဝ% ရာခုိင္ႏႈန္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ရွယ္ယာမ်ားအျဖစ္ မေရာင္းခ်ဘဲ ကိုင္ေဆာင္ထားကာ က်န္ ၇ဝ ရာခိုင္ ႏႈန္းကိုသာ အမ်ားျပည္သူသို႔ ေရာင္းခ်ျခင္းကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုသို႔ေရာင္းခ်ရာတြင္လည္း ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံ လိုသူမ်ားသို႔ အမ်ားဆံုးဝယ္ယူႏိုင္ခြင့္ကိုလည္း ကန္႔သတ္ထားႏိုင္ပါသည္။ ဥပမာ ကုမၸဏီဆိုလွ်င္ အမ်ားဆံုး ၅%၊ တစ္ဦးခ်င္း ဝယ္ယူရင္းႏွီးလိုသူမ်ားသို႔ အမ်ားဆံုးဝယ္ယူႏိုင္ ခြင့္ကို  ၂%  အစရွိသည္ျဖင့္ ကန္႔သတ္ႏိုင္ပါသည္။ ဤသို႔ သတ္မွတ္ထားလိုက္ျခင္းျဖင့္ မိမိတို႔ တည္ေထာင္သူမ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈကို မည္သူမွ် ဝင္ေရာက္စြက္ ဖက္ႏိုင္မည္ မဟုတ္ေတာ့ပါ။
သို႔ျဖစ္ရာ ကုမၸဏီတည္ေထာင္သူတို႔သည္ ကုမၸဏီကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ပမာဏတစ္ခု ခ်န္လွပ္ၿပီးေနာက္ အမ်ားျပည္သူသို႔ ေရာင္းခ်လိုက္ေသာရွယ္ယာမ်ားအတြက္ သံေယာဇဥ္ျပတ္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အဆိုပါ ၇ဝ% ေသာ ရွယ္ယာမ်ားသည္ ေစ်းကြက္အတြင္းတြင္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး လြတ္လပ္စြာ လႊဲေျပာင္းေရာင္းခ်ေနမည္ ျဖစ္ရာ ထုတ္ေဝသူမ်ားအေနႏွင့္ အဆိုပါေရာင္းခ်မႈမ်ားအတြက္ ေသာကေရာက္ေနရန္ မလိုအပ္ေတာ့ပါ။
ကုမၸဏီ၏ book closing date Criteria တြင္ တင္ျပလာေသာ ရွယ္ယာရွင္မ်ားသည္ မိမိတို႔ကုမၸဏီ၏  ရွယ္ယာ ရွင္မ်ားျဖစ္ကာ ၎တို႔ကို ႀကိဳဆိုရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ၎တို႔အထဲမွ အရည္အခ်င္းျပည့္စံုသည့္သူမ်ားကို ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕ဝင္မ်ားအျဖစ္ပင္ ဝင္ေရာက္ခြင့္ေပးႏုိင္ပါသည္။ မိမိတို႔၏ကုမၸဏီေကာင္းက်ဳိးအတြက္ ပါဝင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကပါသည္။ ရွယ္ယာထုတ္ေဝသူတို႔၏ တာဝန္မွာ မိမိကုမၸဏီ၏ စြမ္းေဆာင္ရည္တက္ေအာင္၊ အက်ဳိး အျမတ္ေကာင္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္ႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိစြာ ထုတ္ျပန္ရန္ ျဖစ္ပါသည္။
စေတာ့ေစ်းကြက္တြင္ ပါဝင္ႏိုင္မည့္ ကုမၸဏီမ်ား၏ စံသတ္မွတ္ခ်က္ Criteria မ်ားထဲမွ တစ္ခုမွာ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီတစ္ခုသည္ ရွယ္ယာမ်ားကိုအမ်ားျပည္သူသို႔ လြတ္လပ္စြာလႊဲေျပာင္း ေရာင္းဝယ္မႈအတြက္ ကန္႔သတ္မႈမရွိေစရဟု ပါရွိပါသည္။သို႔အတြက္ ရွယ္ယာရွင္တို႔ကို ခ်ဳပ္ကိုင္ရန္ လိုပါသလားဟု ေမးလွ်င္ အေျဖမွာ မလိုအပ္ပါဟုပင္ ေျဖရပါမည္။ စေတာ့ေစ်းကြက္အတြင္း ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားရာတြင္ ကုမၸဏီ၏ သတ္မွတ္ထားေသာ အမ်ားဆံုးဝယ္ႏိုင္သည့္ အေရအတြက္၊ အနည္းဆံုးဝယ္ယူႏုိင္ေသာ အေရအတြက္ကို စေတာ့ေရာင္းဝယ္ေရး ကြန္ပ်ဴတာစနစ္မ်ားက အလိုအေလ်ာက္ထိန္းခ်ဳပ္သြားမည္ ျဖစ္သျဖင့္ လူတစ္ဦး၊ ကုမၸဏီတစ္ခု အမ်ားဆံုး ဝယ္ယူႏိုင္ခြင့္သည္လည္း သတ္မွတ္ထားခ်က္ထက္ ပိုႏိုင္မည္မဟုတ္ပါ။
ထို႔အတူ စေတာ့ေစ်းႏႈန္းမ်ား တစ္ေန႔တာအတြင္း အျမင့္ဆံုးတက္ခြင့္ျပဳသည့္ ေဘာင္ (upper price  limit) မ်ား၊ အနိမ့္ဆံုးက်ခြင့္ရိွသည္ေဘာင္ (lower price limit) မ်ားကိုလည္း စေတာ့ေရာင္းခ်ေရး စနစ္မ်ားက ထိန္းခ်ဳပ္သြားမည္ျဖစ္ေပရာစေတာ့ေစ်းႏႈန္းမ်ား တစ္ရက္အတြင္း အလြန္အကြၽံက်ဆင္းျခင္း၊ ျမင့္တက္ျခင္း ဒဏ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေပးသြားႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ စေတာ့ေစ်းတက္ျခင္း၊ က်ျခင္းမွာ ကုမၸဏီ၏အနာဂတ္အလား အလာႏွင့္ ေရာင္းလိုအား၊ ဝယ္လိုအားအေပၚတြင္သာမူတည္ပါသည္။
ဝယ္ယူလိုသူတို႔၏ အဓိကတာဝန္မွာ မဝယ္ယူမီ စေတာ့ပြဲစားကုမၸဏီမ်ား၊ ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ ကုမၸဏီမ်ားမွ အၾကံဉာဏ္ကို ရယူရန္ႏွင့္ သုေတသနအဖြဲ႕မ်ားမွ ထုတ္ျပန္ေသာ အခ်က္မ်ားကို စနစ္တက် ေလ့လာဖတ္႐ႈရန္ျဖစ္သည္။ စည္းမ်ဥ္းထိန္းေက်ာင္းသူမ်ား၏ တာဝန္မွာ မူမမွန္ေသာ ေရာင္းဝယ္မႈမ်ား၊ ေကာလာဟလသတင္း ထုတ္ျပန္မႈမ်ား၊  အတြင္းလူတို႔၏ ႀကိဳတင္သတင္းရမႈကို အခြင့္ေကာင္းယူကာ ေရာင္း ဝယ္မႈ (insider trading) မ်ားကိုေထာက္လွမ္းရန္၊ ေကာလာဟလထုတ္လႊင့္သူမ်ား၊ အလံ႐ႉးမ်ား၏ရန္ကို ကာကြယ္ရန္၊ ျပင္ပသတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကုိ ေထာက္လွမ္း ရန္ ျဖစ္ပါသည္။
ေစ်းကြက္တြင္ ပါဝင္မည့္ ေငြေၾကးမ်ားတြင္လည္း ဝင္ေငြရရွိသည့္နည္းလမ္းေဖာ္ျပၿပီး အခြန္ေဆာင္ ထားသည့္ဝင္ေငြ၊ အခြန္ေရွာင္ထားသည့္ဝင္ေငြ၊  တရားမဝင္ နည္းလမ္းမ်ားမွ ရရွိလာေသာဝင္ေငြ အစရွိသည္ ျဖင့္ မ်ားစြာ႐ႈပ္ေထြးမႈ ရွိႏိုင္ပါသည္။ ယင္းေငြေၾကးမ်ားျဖင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားသို႔ ဝင္ေရာက္လုပ္ကိုင္ကာ ေငြေၾကးခဝါခ်ေသာသူမ်ားလည္းရွိႏိုင္ပါသည္။ ယင္းကဲ့သို႔ေသာ ေငြျဖဴေငြမည္း ခြဲျခားစစ္ေဆးရန္မွာ ေငြေၾကး ခဝါခ်မႈတိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕မ်ားတြင္ အဓိကတာဝန္ရွိပါသည္။ ၎ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္အတြက္ သီးျခားဥပေဒျဖင့္ သတ္မွတ္ထားၿပီး ၁၄-၃-၂ဝ၁၄ ေန႔စြဲျဖင့္ ေငြေၾကးခဝါခ်မႈတိုက္ဖ်က္ေရးဥပေဒကို ျပ႒ာန္းခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါသည္။
ယင္းဥပေဒအရ အာဏာအပ္ႏွင္းထားသည့္အဖြဲ႕မ်ားအေနျဖင့္စေတာ့ေစ်းကြက္အပါအဝင္ေငြေရးေၾကး ေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအတြင္း ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားမႈ၊ ေငြသြင္း-ေငြထုတ္၊ ေငြလႊဲမ်ားအား လံုးကို စစ္ေဆးရန္ တာဝန္ရွိၿပီး ၎အဖြဲ႕မ်ား၏ ေငြေၾကးခဝါခ်မႈအတြက္သတ္မွတ္ထားသည့္ ပမာဏ (Threshold amount) ႏွင့္ သံသယရွိေသာ ေရာင္းဝယ္မႈအားလံုးကို စစ္ေဆးႏိုင္သည့္ အာဏာရွိပါသည္။ စေတာ့ရွယ္ယာ ေစ်းကြက္အတြင္း ပါဝင္ပတ္သက္ၾကသည့္ အဖြဲ႕မ်ားသည္ အထက္ပါ ေငြေၾကးခဝါခ်မႈ တိုက္ဖ်က္ေရးအဖြဲ႕မွ ေတာင္းဆိုလာသည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကိုေပးပို႔ရန္ တာဝန္ရွိပါသည္။ သို႔ရာ တြင္ ရွယ္ယာ ထုတ္ေဝေရာင္းခ်မည့္ ကုမၸဏီမ်ားအေနျဖင့္ ရွယ္ယာဝယ္ယူရန္ ေလွ်ာက္ထားလာသူမ်ား အေပၚ ေငြျဖဴေငြမည္း ခြဲျခားစိစစ္ရန္မွာမူ မ်ားစြာ ခက္ခဲမည္ျဖစ္ပါသည္။
ထြန္းသက္ထြန္း