ႏုိင္ငံျခားျပန္လုပ္ငန္းေတြ႔အၾကဳံရွိသူမ်ား၏အေရးၾကီးပုံ

အပိုင္း (၁)

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အာဆီယံစီးပြားေရး အသုိက္အ၀န္း (AEC) တြင္ပူးေပါင္းပါ၀င္ထားသည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္အျပင္ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ပုိမုိေပါင္းစည္းႏုိင္ေရး ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိရာ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ စိန္ေခၚမႈမ်ားလည္း တစ္ပါးတည္း ျမင့္တက္လာမည္ျဖစ္သည့္အတြက္ စုိက္ပ်ိဳးေရးကို အေျခခံသည့္ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံမွ စက္မႈထြန္းကားသည့္ ႏုိင္ငံအျဖစ္သုိ႔ တက္လွမ္းလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ GDP တုိးတက္မႈႏႈန္းကို ႏွစ္စဥ္ ၇% မွ ၉% သို႔တုိးတက္ရန္ ရည္မွန္းထား၍ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္မည္ဆုိပါက လာမယ့္ ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ တုိင္းျပည္၏ စက္မႈဖြ႔ံျဖိဳးမႈမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၅% မွ ၆% အၾကားတုိးတက္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။ AEC ၏ အဓိကေသာ့ခ်က္မွာ AFTA (ASEAN Free Trade Area) ေခၚ လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္မႈေဒသ တစ္ခုအျဖစ္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကတည္းကစ၍ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနျပီး ျဖစ္ပါသည္။ AEC အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြဟာ အခ်က္ (၄) ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ ေရႊ႕ေျပာင္းႏုိင္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္အား လက္မွတ္ထိုးထားၾကပါသည္။ (၁) ကုန္စည္မ်ား၊ (၂) ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၊ (၃) ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ႏွင့္ (၄) ကၽြမ္းက်င္လုပ္သားမ်ား တုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိအေျခအေနအရ AFTA, AEC ေတြနဲ႔အတူေျပာင္းလဲလာတဲ့ ဒီမုိကရက္တုိက္ေဇးရွင္းအေရြ႕တစ္ခုဟာ ႏုိင္ငံတကာက ျမန္မာႏုိင္ငံကို စီးပြားေရးေစ်းကြက္အရ မ်က္စိက်လာျပီျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရသစ္လက္ထက္ ေဒသအတြင္း စီးပြားေရး ဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္ေစဖုိ႔ ဥပေဒေတြျပင္ဆင္ျခင္း၊ အထူးစီးပြားေရးဇုန္တြင္တည္ေဆာက္ေပးျခင္း၊ အေျခခံအေဆာက္အအုံ ေတြအတြက္ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ အကူညီေတြရယူျခင္း စတဲ့ ႏုိင္ငံဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ဖုိ႔အတြက္ အဖက္ဖက္မွ ၾကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနသည္မ်ားကို ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္။

ႏုိင္ငံျခားတုိက္ရုိက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ (FDI) ၀င္ဖုိ႔ဆုိရင္ အေျခခံအားျဖင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမဲ့သူေတြဟာ အဓိကအခ်က္ (၅)ခ်က္ကို ၾကည့္မွာျဖစ္ပါတယ္။ (၁) ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးတည္ျငိမ္မႈ (Political & Stability) ၊ (၂) ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအလားအလာေကာင္းမႈ (Economic Potential)၊ (၃) ႏုိင္ငံရဲ႕ စီပြားေရးဇုံၾကမႈ (Geographic Location) ၊(၄) ႏုိင္ငံရဲ႕ အလုပ္အကုိင္ႏွင့္ လုပ္သားအရင္းအျမစ္ (Skill Labour)၊ (၅) ႏုိင္ငံရဲ႕ အဓိကစီးပြားေရးအေဆာက္အအုံ (Infrastructure) တုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

FDI မွာေရာ AEC မွာေရာ နံပါတ္ (၄) အခ်က္ျဖစ္တဲ့ Skill Labour ဆုိတာပါလာျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္ႏုိင္ငံထဲမွာ ရွိတဲ့ Labour ေတြဟာ Skill Full ျဖစ္ရဲ႕လားဆုိတာ ျပန္သုံးသပ္ရပါေတာ့မယ္။ ဟုိယခင္က ႏုိင္ငံအတြင္းမွာ ႏုိင္ငံေရးမတည္ျငိမ္မႈေတြ၊ စီးပြားေရးခၽြတ္ခ်ဳံက်မႈေတြေၾကာင့္ ကုိယ္ႏုိင္ငံအတြင္းက ပညာရွင္ေတြ၊ ပညာတတ္ေတြဟာ အလုပ္အကုိင္မဖန္တီေပးႏုိင္၍ ျပည္ပကို ထြက္ခြာသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ယခု ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ေသာ္၄င္း၊ စီးပြားေရးအေျခအေနေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ေသာ္၄င္း ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာၾကျပီျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားျပန္သူေတြနဲ႔အတူ ပါလာတာကေတာ့ ႏုိင္ငံျခားလုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကဳံေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ေတြက ပညာေရးအတြက္ တစ္ခ်ဳိ႕ေတြက အရင္းအႏွီးရွာဖုိ႔အတြက္ ႏုိင္ငံျခားကိုထြက္သြားၾကတာျဖစ္တယ္။ ဖြ႔ံျဖိဳးျပီးႏုိင္ငံမွာရခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကဳံဟာ ဖြ႔ံျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံအတြက္ေတာ့ ဗဟုသုတ (သို႔) သင္ခန္းစာအျဖစ္ ျပန္လည္းယူသုံးလုိ႔ရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ သတ္မွတ္ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြဟာ မတူၾကလို႔ပဲ။

အပိုင္း (၂)

ဥပမာ ကုမၸဏီတစ္ခုမွာ Asst HR Manager တစ္ေယာက္ရွိတယ္ထားပါေတာ့။ ထုိမန္ေနဂ်ာဟာ လုပ္သက္ရင့္ျပီး ကုိယ္ႏုိင္ငံအတြင္းက အလုပ္သမားဥပေဒေတြ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ သဘာ၀ကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္တယ္။ လုပ္ငန္းလိုအပ္ခ်က္အရ မျဖစ္မေန ႏုိင္ငံျခားအေတြ႕အၾကဳံရွိတဲ့ HR Manager တစ္ေယာက္ကို ခန္႔လိုက္တယ္ဆုိပါစုိ႔။ အဲဒီ HR Manager ဟာ ဘာသာစကားလည္းကၽြမ္းက်င္ျပီး MBA လည္းျပီထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ HR လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကဳံေတာ့ ရွိမေနဘူးဆုိရင္ေတာ့ ျပႆာနာရွိပါတယ္။ လုပ္ငန္းေတြလိုအပ္ခ်က္အရ ခန္႔တယ္ဆုိရင္ေတာင္ Owner က သူနဲ႔ကုိက္ညီတဲ့ ရာထူးမ်ိဳးေပးရပါမယ္။ ႏုိင္ငံျခားမွာ MBA ျပီးထားရုံနဲ႔ေတာ့ HR Manager ျဖစ္မလာႏုိင္ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက လစာ ကြာဟမႈ ျပႆာနာေတြရွိလာႏုိင္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားျပန္အလုပ္အေတြ႕ၾကဳံရွိတယ္သူေတြဟာ လစာကို လက္ရွိ Local ကေစ်းကိုမၾကည့္ဘဲ ဟုိအရင္ႏုိင္ငံျခားမွာ ရခဲ့တဲ့လစာထက္မနဲ ေတာင္းပါလိမ့္မယ္။ ႏုိင္ငံျခားျပန္တစ္ေယာက္ကုိခန္႔လိုက္ျပီးဆုိရင္ေတာ့ အနီးဆုံး ရာထူးတူတစ္ေယာက္ကေတာ့ လစာကိစၥနဲ႔ Feeling တစ္ခုေတာ့အျမဲ၀င္ေနမွာပါ။ ေနာက္ေတာ့ လုပ္ငန္းမွာ မေပ်ာ္ေတာ့ဘဲ လုပ္သက္ရင့္၀န္ထမ္းကပဲ ေျပာင္းသြားလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ Owner ေတြရဲ႕ Technic တစ္ခုလုိ႔လဲ ဆုိလုိ႔ရႏုိင္တယ္။လက္ရွိ၀န္ထမ္းေတြအေပၚမွာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမရွိေတာ့လို႔ ၾကားလူခံျပီး စီမံခန္႔ခြဲခုိင္းတာလည္းျဖစ္ႏုိင္တယ္။

 ကၽြန္ေတာ္တို႔ Local Company ေတြရွိ၀န္ထမ္းေတြဟာ ေအးေအးလူးလူးနဲ႔ အလုပ္ေလာဘမရွိဘဲ မလုပ္မရႈပ္မျပဳတ္ဆိုတာမ်ိဳး ေနေလ့ရွိတယ္။ တကယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ ၀င္လာျပီဆုိရင္ Local ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ျပိဳင္ရေတာ့မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ၾကရင္ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ၊ ႏုိင္ငံျခားျပန္ေတြက Top Management ၊ Business Development ပုိင္းစတဲ့ ေနရာၾကီးၾကီးေတြမွာ သူတို႔ယူထားျပီး က်န္ Middle Level ပုိင္းေတြေလာက္သာ Local Employee ေတြကိုသုံးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ Labour Market ထဲမွာနစ္နာမႈေတြျဖစ္လာပါမယ္။

 ႏုိင္ငံျခားလုပ္ငန္းအေတြ႔အၾကဳံရွိတာမွန္ေပမယ့္ သက္ဆုိင္ရာနယ္ပယ္ကမဟုတ္ရင္ အဆင္မေျပပါဘူး။ ႏုိင္ငံျခားျပန္တစ္ေယာက္ဟာ လုပ္ငန္းမွာ စိတ္အားတတ္ၾကြတာမွန္ေပမယ့္ လုပ္ေနတဲ့အလုပ္က ဦးတည္ရာလဲြေနရင္ သူနဲ႔အတူတဲြလုပ္ရတဲ့ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ေတြဟာ ေနာက္ကလုပ္မလုပ္ႏုိင္ဘဲ ျပႆာနာရွိႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကိုယ္နဲ႔အတူတြဲလုပ္ရမယ့္သူေတြနဲ႔ သဟဇာတ ျဖစ္ဖုိ႔လိုအပ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္တစ္ခုလုံးရဲ႕ သေဘာသဘာ၀မ်ားကိုလည္း သိရွိလာေအာင္ အခ်ိန္တစ္ခုယူရပါမယ္။ ႏုိင္ငံျခားျပန္လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကဳံ ရွိသူတစ္ေယာက္ဟာ ပညာတတ္တစ္ေယာက္ဆုိရင္ေတာ့ တစ္ကုိယ္ေကာင္ဆန္မႈမရွိသင့္ပါဘူး။ ကုိယ္လက္ေအာက္က လူေတြေအာင္ျမင္တာဟာ ကုိယ္ရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈလုိ သေဘာထားျပီ လက္တြဲသင္ယူေပးရပါမယ္။ ပညာမာန္မာနထားရင္ေတာ့ လက္ေအာက္၀န္ထမ္းေတြဟာ ေနာက္ကြယ္မွာ မေကာင္းေျပာၾကပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္သိတဲ့ ႏုိင္ငံျခားျပန္အေတြ႔အၾကဳံေတြ ျပန္လည္မွ်ေ၀ေပးရပါမယ္။ Top Management ပုိင္းမွာ ယူထားတဲ့သူဆုိရင္ေတာ့ စီမံခန္႔ခြဲ႔မႈအပုိင္းေရာ လုပ္ငန္းအေတြ႔အၾကဳံပါ ေကာင္းမြန္ရပါမယ္။ 

" Potential Leader "

အလားအလာရိွတဲ့ ေခါင္းေဆာင္း

လက္ရွိအဖြဲ႔အစည္းမွာ Middle level manager အၿဖစ္ အလုပ္လုပ္ခဲ့တဲ့ ဒီတစ္ႏွစ္ခြဲကာလအတြင္း အၾကီးမားဆံုးအခက္အခဲက ဘာလဲဆုိရင္ Front line manager ေတြကို ဘယ္လိုမ်ိဳး စြမ္းေဆာင္ရည္ၿမွင့္ေပးရမလဲ ဆုိတာပါပဲ။ သူတုိ႔ ေတာ္ရင္ေတာ္သေလာက္ လုပ္ငန္းေတြ သိသိသာသာ ေအာင္ၿမင္လာတတ္ၾကတာမုိ႔ အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုလည္း ၿဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လုိ ေဒသေလးတစ္ခုေလာက္ တာ၀န္ယူရသူေတာင္ ဒီေလာက္ဆုိရင္ တစ္ႏုိင္ငံလံုးကို ဦးေဆာင္ရသူဆုိ ဘယ္လိုမ်ားေနမလဲ။ တကယ္ေတာ္တဲ့ မန္ေနဂ်ာတစ္ေယာက္ကို ေတြ႔ၿပီဆုိ လုပ္ငန္းရွင္ေတြဟာ လက္လြတ္မခံႏုိင္ၾကလို႔ လစာေကာင္းေကာင္းေပးဖု႔ိ လက္မတြန္႔ၾကဘူး ဆိုၿပီး လုပ္ငန္းရွင္တစ္ေယာက္ ေရးဖူးတာေလး သြားသတိရမိပါတယ္။
ခုလို ႏုိင္ငံၿခားရင္းႏွီးၿမွပ္ႏွံမႈေတြ ပို၀င္လာေတာ့မယ္၊ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမ်ားလာေတာ့မယ့္ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာဆုိ ကုိယ့္မွာသာ ေခါင္းေဆာင္မႈအေတြ႔အၾကံဳနဲ႔ အရည္အခ်င္းေတြ ေကာင္းေကာင္းရွိထားရင္ သူမ်ားထက္ ေခါင္းတစ္လံုးသာေနမွာ အမွန္ပါပဲ။
ဒါၿဖင့္ အလားအလာရွိတဲ့ေခါင္းေဆာင္ (Potential Leader) တစ္ေယာက္မွာ ဘယ္လိုအရည္အေသြးေတြ ရွိေနဖုိ႔ လိုမလဲ

ရင္ခုန္မိတာ ..... လား?

လူဆုိတာ စား၀တ္ေနေရးအတြက္အလုပ္လုပ္ၾကရတယ္။ အလုပ္တစ္ခုရွိမွလဲ လူတန္ဖုိးရွိမယ္။ ဒါဆုိ အလုပ္လုပ္ေနၾကတာလူေတြ အထူးသျဖင့္ လခစား ၀န္ထမ္းေတြေပါ့ အလုပ္မွာ တစ္ေန႔တာ ဘယ္လုိကုန္ဆုံးၾကလဲ?

အလုပ္ခ်ိန္ မနက္ ၉နာရီ - ညေန ၅ နာရီ အထိဆုိပါစုိ႔။ အဲဒီအခ်ိန္အေတာအတြင္းမွာ မိမိရဲ႕ ပညာျဖင့္ (သို႔) ကၽြမ္းက်င္မႈျဖင့္ အလုပ္အတြက္ Result တစ္ခုထြက္ရဲ႕လားဆုိတာ သိဖုိ႔လုိတယ္။ အလုပ္ဆုိတာ Result ရွိရတယ္။ လုပ္ေတာ့လုပ္ေနတာပဲ Result မရွိရင္ အလုပ္လုပ္တာနဲ႔ မတူေတာ့ဘူး။ အလုပ္ “လုတ္”ေနရုံသာျဖစ္တယ္။

လုပ္ေတာ့ ဟဲ့.. လုပ္ေတာ့ေနာ္ ဟဲ့..ဟဲ့ .. "ဟဲ့" ဆိုတာ ခုိင္းေစေနရတဲ့ စကားလုံးျဖစ္တယ္။ တစ္ေန႔တာမွာ ခုိင္းမွာလုပ္တာလား? မခုိင္းဘဲလုပ္တာ လား? လူတုိင္း တစ္ေန႔တာမွာ ၂၄ နာရီ ပိုင္ဆုိင္ၾကတယ္။ ကိုယ္ပုိင္အခ်ိန္ ၈ နာရီကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြဟာ သူတစ္ပါးကို ေပးထားရတယ္။ အဲေပးထားရတဲ့အခ်ိန္ ၈နာရီဟာ တကယ္ေကာ ရတဲ့ လစာနဲ႔ ထုိက္တန္ရဲ႕လား? Reslut ထြက္ရဲ႕လား? အလုပ္ဆုိတာ ေလ့လာသင္ယူလုိ႔ အေကာင္းဆုံး ေနရာတစ္ခုလို႔ သတ္မွတ္လုိက္ရင္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့လုိ႔ေတာင္ ထင္မိမွာမဟုတ္ဘူး။ အလုပ္လုပ္တာ ရင္ခုန္ဖို႔လိုတယ္၊ Professional ဆန္ဖုိ႔လုိတယ္။ ငါကို လစာက ဒီေလာက္ေပးထားတာ ဒီေလာက္နဲ႔ တန္ေအာင္ပဲလုပ္မယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေတြ ၀န္ထမ္းစိတ္ထဲမွာရွိၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္တစ္ေန႔တာ အလုပ္မွာ ကိုယ့္အတြက္ သူ႔အတြက္ ဘာအက်ိဳးရွိသြားေစလဲဆုိတာ Result ပဲ။ ၀န္ထမ္းဆုိတဲ့အတြက္ အလုပ္၀န္ေတြကို ထမ္းတဲ့သူေပါ့. တစ္ေန႔လာ ဒီအလုပ္လုပ္တယ္. ေနာက္တစ္ေန႔လာ ဒီအလုပ္လုပ္တယ္။ ဒါနဲ႔ပဲ ကုိယ္အလုပ္ေလးထဲမွာပဲ ဒီေလာက္နဲ႔ ေက်နပ္ေနၾကတယ္။ ခုေခတ္က Idea ေခတ္ျဖစ္ေနျပီ။ ခုခ်ိ္န္ဟာ Business မွာေရာ Staff Life မွာေရာ သူတစ္လွမ္းလွမ္းေနရင္ ကိုယ္က ဘယ္ႏွစ္လွမ္း ေက်ာ္လွမ္းမယ္ဆုိတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာျပီ။ ယွဥ္ျပိဳင္မႈေတြ မ်ားလာျပီ။ ဒါဆုိ Innovation မရွိ၊ Challenging မရွိ၊ Vission မရွိနဲ႔ဆုိရင္ ျပိဳင္ဖက္ကို ဘယ္လုိျပိဳင္မလဲ?