ဘြဲ႔ရၿပီး အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း ရွားပါးေနတယ္ဆိုတာ ႀကိမ္းေသၿပီလား?

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံမွာ ဘြဲ႔ရၿပီးကာစ လူငယ္ေတြ၊ တကၠသိုလ္ေနာက္ဆံုးႏွစ္ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ မိဘေတြ အၿမဲတမ္း ေတြးပူေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြထဲမွာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းလည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။ “ဘြဲ႔ရ အလုပ္မရွိ” ဆိုတဲ့ စကားဟာ လူငယ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သူလုိကိုယ္လုိေတြထဲမွာ အလြန္ေခတ္စားတဲ့ စကားလံုး ျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ဘြဲ႔လက္မွတ္ဆိုတဲ့ အရာကေတာ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းထက္ ဂုဏ္သိကၡာတစ္ခုလိုပဲ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မေျပာင္းလဲႏိုင္ေသးတဲ့ စနစ္မ်ားရဲ႕ ႐ိုက္ခက္မႈဒဏ္ေၾကာင့္ ျဖစ္လာခဲ့ရတာကိုလည္း ကၽြန္ေတာ္ မျငင္းလုိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ မေျပာင္းလဲႏိုင္တဲ့ အပိုင္းကို အျပစ္ဖို႔ေန သူေတြကိုေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ တန္ဖိုးရွိတဲ့ လူငယ္ဘ၀အခ်ိန္ေတြကို အလဟာသျဖဳန္းရာက်တယ္လုိ႔ပဲ ျမင္မိပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ တကၠသိုလ္ဘြဲ႔ရေတြ အားလံုး တကၠသိုလ္၀င္ခြင့္ဆိုတဲ့ ဆယ္တန္းစာေမးပြဲႀကီးကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့ၾကတာပါ။ ယေန႔ေခတ္ကာလမွာ တကၠသိုလ္၀င္တန္းစာေမးပြဲ ေျဖဆိုၿပီးသူတိုင္း အဂၤလိပ္စာ၊ တ႐ုတ္စာ၊ LCCI၊ ကြန္ျပဴတာ စတဲ့ သင္တန္းေတြကို မတတ္မျဖစ္ဆိုသလုိ တတ္ေရာက္သင္ယူေလ့လာၾကတာကိုလည္းေတြ႔ရပါတယ္။ တကၠသိုလ္ ပထမႏွစ္ မေရာက္ခင္ကတည္းက ဘာသာစကား၊ ကြန္ျပဴတာအေျခခံ၊ စီးပြားေရးအေၾကာင္းအေျခခံ စတာေတြကို နားလည္တတ္ကၽြမ္းခြင့္ရွိေနတာကိုက ေကာင္းတဲ့အခ်က္ပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း တခ်ိဳ႕ေသာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းၿပီးသြားခ်ိန္ ဘြဲ႔ရၿပီးသူမ်ား Certificate ရဖို႔အတြက္ သီးသန္႔ထပ္တတ္တဲ့ အပိုသင္တန္းေတြဟာလည္း ဆယ္တန္းစာေမးပြဲႀကီး ေျဖဆိုေအာင္ျမင္ခ်ိန္က တတ္ခဲ့တဲ့ သင္တန္းေတြနဲ႔ ထပ္တူျဖစ္ေနတာကေတာ့ နားမလည္ႏိုင္စရာပါ။

တကၠသိုလ္ဘြဲ႔ရၿပီး အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနတဲ့ လူငယ္ေတြမွာ ဘာေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနရတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္ ေလ့လာခဲ့ရာမွာေတာ့ အဓိက အခ်က္တစ္ခုကိုသာ သြားေတြ႔ပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳပါ။ အနည္းဆံုး လုပ္သက္ ႏွစ္ႏွစ္၊ သံုးႏွစ္ေလာက္ရွိတဲ့ အလုပ္ေတြရဲ႕ လစာကိုမွ သူတို႔က စိတ္၀င္စားၾကၿပီး လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳမလုိဆိုတဲ့ အလုပ္ေတြအတြက္ေတာ့ လစာအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ရာထူးအားျဖင့္လည္းေကာင္း စိတ္၀င္စားျခင္း မရွိၾကပါဘူး။ ေနာက္ထပ္ စိန္ေခၚမႈလုိ႔ ဆိုရမယ့္ အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့ အဂၤလိပ္စာ၊ အင္တာနက္ႏွင့္ ကြန္ျပဴတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ နည္းပညာေခတ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ သံုးမ်ိဳးစလံုးက လုပ္ငန္းခြင္တိုင္းမွာ တကယ္မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ေနသလို နည္းပညာေခတ္မွာ ေမြးဖြားလာခဲ့တဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လူငယ္ေတြဟာလည္း အင္တာနက္နဲ႔ ကြန္ျပဴတာအေျခခံအတြက္ေတာ့ အထူးတလည္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ ေလ့လာဖို႔ လိုမယ္မထင္ပါဘူး (နည္းပညာေလာကသားမ်ားကို အထင္ေသးျခင္းမဟုတ္ပါ အေျခခံ MS Word, internet, email အသံုးျပဳျခင္းကို ဆိုလုိျခင္းျဖစ္သည္)။

“ဒါဆို အလုပ္ဘယ္လုိရေအာင္ လုပ္ရမလဲ?” ဒီစာကို ဖတ္ရင္း ကၽြန္ေတာ့္ကို ေမးခ်င္ေနတဲ့ စာဖတ္သူမိတ္ေဆြရဲ႕ ေမးခြန္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ ကၽြန္ေတာ္ ေပးထားတဲ့ နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳၾကည့္ရင္ေတာ့ အလုပ္ရမယ္လုိ႔ အာမမခံႏိုင္ေပမဲ့ ဘာမွ မလုပ္ဘဲ ေနတာထက္ စာရင္ အနည္းငယ္ အက်ိဳးရွိမယ့္ နည္းလမ္းေလးေတြ ျဖစ္လိမ့္မယ္ေတာ့ ေျပာရဲပါတယ္။

(၁) CV Form ေရးျခင္း
လုပ္ငန္းခြင္မ၀င္ခင္၊ အလုပ္အင္တာဗ်ဴး မေျဖခင္ အလုပ္ရွင္က အရင္ဆံုး ျမင္ေတြ႔ႏိုင္တဲ့ ကိုယ့္အေၾကာင္းကိုယ္ ေဖာ္ျပႏိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ စာရြက္တစ္စံုပါ။ အလုပ္ရွင္က ကိုယ့္ကို အင္တာဗ်ဴးေခၚဖို႔ ဆက္သြယ္သင့္လား မသင့္လားကို CV form ကို ၾကည့္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ CV form မွာ First Impression ရဖို႔ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အသင့္ျပဳလုပ္ၿပီးသား ၅၀က်ပ္၊ ၁၀၀က်ပ္တန္ CV form စာရြက္ေတြကို ၀ယ္ျဖည့္မဲ့ အစား ကိုယ္တုိင္ CV တစ္ရြက္ေလာက္ လုပ္ၾကည့္ၿပီး အလုပ္ရွင္ထံေပးတာက ပိုအဆင္ေျပပါတယ္။ Online ေပၚမွာ ကိုယ္တိုင္ CV ျပဳလုပ္ႏိုင္တဲ့ site ေတြကေတာ့ http://www.resume.com/, http://cvmrk.com/ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြန္ျပဴတာထဲမွာ ကိုယ္တုိင္ Word နဲ႔ စိတ္ႀကိဳက္ CV ျပဳလုပ္ဖို႔အတြက္ေတာ့ Google Image မွာ “Professional CV” လုိ႔ ရွာေဖြၿပီး ေလ့လာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

(၂) LinkedIn Account ျပဳလုပ္ထားပါ
“LinkedIn” ဆိုတဲ့ စကားကို ရင္းႏွီးသူ ရွိသလုိ အနည္းငယ္ စိမ္းေနတဲ့ သူေတြလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။ www.linkedin.com ဆိုတာကေတာ့ ကမာၻတစ္၀န္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပိုင္းမွ လူမ်ားစြာ အသံုးျပဳၾကတဲ့ Facebook လုိမ်ိုး အနည္းငယ္ဆင္တူတဲ့ လူမႈကြန္ရက္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ CV form ထဲမွာ အလုပ္ရွင္နဲ႔ ရင္းႏွီးမႈလြယ္ေအာင္ မိမိ Facebook link ထည့္ေပးထာထက္ စာလို႔ရွိရင္ LinkedIn link ထည့္ေပးတာကို လုပ္ငန္းရွင္မ်ားက ပိုၿပီး သေဘာက်ေလ့ ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ LinkedIn Account ကေတာ့ www.linkedin.com/in/winkokoaung ပါ။

(၃) Professional ဆန္သည့္ email address ရွိပါေစ
လုပ္ငန္းခြင္အတြက္ CV form ျဖည့္သည့္ အခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ email address ကို ထည့္ေရးရေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မိမိ email address ဟာ လုပ္ငန္းနဲ႔ မသက္ဆိုင္ဘဲ romantic ဆန္ေနသည့္ အမည္မ်ိဳး၊ ဘာအဓိပၸါယ္မွန္းမသိသည့္ အမည္မ်ိဳး ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ စာဖတ္သူမိတ္ေဆြအတြက္ impression ရႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကိုယ့္အမည္ သို႔မဟုတ္ အမည္ႏွင့္ ဂဏန္းနံပါတ္တစ္ခုခု ပါတဲ့ email address ကို အသစ္ဖြင့္ၿပီး personal အသံုးျပဳပါ။ gmail မွာ ကိုယ္လုိခ်င္တဲ့ address မရခဲ့ရင္လည္း yahoo, outlook, AOL စတဲ့ email service ေတြ ရွိေနတာကိုလည္း သတိျပဳပါ။

(၄) Certificate အတြက္ သင္တန္းတတ္တာလား?
ေသခ်ာစဥ္းစားပါ။ ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာ ကိုယ္ျပန္ေျဖၾကည့္ပါ။ သင္တန္းတစ္ခုကို ဘာေၾကာင့္တတ္တာလဲ? အသိပညာ အတတ္ပညာ အတြက္ တတ္သူမ်ား ရွိေပမဲ့ Certificate အတြက္ တစ္ခုတည္းသာ အာ႐ံုစိုက္ၿပီး တတ္သူမ်ားလည္း ရွိပါတယ္။ တကယ္ လက္ေတြ႔ မၾကာခဏ ျမင္ဖူးပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္က လက္ရွိအလုပ္မွာ Certificate ျပၿပီး ရာထူးထက္တိုးဖို႔ (သို႔) ကိုယ္၀င္ေရာက္မယ့္ လုပ္ငန္းခြင္တစ္ေနရာအတြက္ ေသခ်ာေအာင္လို႔ ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ပါ။ ကာလအေျခအေနအရ Certificate က အေရးမႀကီးဘူး မဆိုလိုပါဘူး၊ အာမခံလက္မွတ္တစ္ခုအေနနဲ႔ ရွိေနေၾကာင္းကိုေတာ့ လက္ခံပါတယ္။ အကယ္၍ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ လုပ္ငန္းခြင္ အင္တာဗ်ဴးမွာ Certificate မျပႏိုင္ခဲ့ရင္ေတာင္ CV ထဲမွာ ထည့္ေရးပါ။ လုပ္ငန္းရွင္ဘက္က Certificate အေၾကာင္း ေမးခဲ့ရင္ေတာ့ ကိုယ္ေလ့လာထားတာကို ခ်ျပလုိက္႐ံုပါပဲ။ ပညာတတ္ၿပီး Certificate မရွိလုိ႔ အလုပ္မခန္႔ဘူးဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ မရွိပါဘူး။

(၅) အလုပ္ဘယ္မွာ ရွာမလဲ?
ဟုတ္ပါၿပီ။ အေပၚက အခ်က္ေတြကို လုပ္ႏိုင္ပါၿပီ။ အဆက္အသြယ္ မေကာင္းလုိ႔ အလုပ္ဘယ္မွာ ရွာရမွန္းမသိဘူး။ ေအဂ်င္စီနဲ႔လည္း မသြားခ်င္ဘူး။ ရပါတယ္ ကိစၥမရွိပါဘူး… လူတိုင္း အနည္းဆံုး ဖုန္းတစ္လံုးေလာက္ ကိုင္ၿပီး အင္တာနက္သံုးေနတဲ့ ေခတ္ႀကီးမွာ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း လံုး၀မရွားပါဘူး။ အင္တာနက္ေပၚမွာဆိုရင္ http://www.myjobs.com.mm/, http://www.work.com.mm/ ဆိုဒ္ေတြ အျပင္ အျခားေသာ အလုပ္ရွာ ဆိုဒ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ကိုယ္က စိတ္၀င္စားတဲ့ အလုပ္အကိုင္ကို ေတြ႔ၿပီဆိုရင္ email ကေန အသင့္ေရးထားတဲ့ pdf, docx ဖိုင္နဲ႔ CV ပို႔လုိက္႐ံုပဲ။ ဒါမွမဟုတ္လည္း ဆိုဒ္ေတြမွာ ကိုယ့္ CV ကို တင္ထားလိုက္ပါ… လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ေတြ႔ၿပီး ႏွစ္သက္ရင္ သူတို႔ဘက္က email ပို႔ၿပီး job alert လုပ္ၾကပါလိမ့္မယ္။

(၆) သင္တန္းေတြလည္း တတ္စရာရွိေသးတယ္ full – time မလုပ္ခ်င္ဘူး
ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ေစာေစာက အေပၚမွာ ေျပာထားတဲ့ အလုပ္အကိုင္ရွာေဖြဆိုဒ္ေတြထဲမွာ အခ်ိန္ပိုင္းအလုပ္ေတြကိုလည္း ရွာႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္က အဂၤလိပ္လုိ ကၽြမ္းက်င္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားသားနဲ႔ စကားေျပာရဲ ဆိုရဲရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ https://www.elance.com/, https://www.odesk.com/ ဆိုဒ္ေတြမွာ register လုပ္ၿပီး အလုပ္ရွာေဖြလုိ႔ရပါတယ္။ အဲ့ဒီ site ေတြမွာ Project အလုိက္ လုပ္ရတဲ့ freelance အလုပ္ေတြရွိသလုိ part – time အလုပ္ေတြကိုလည္း ရွာေဖြႏိုင္ပါတယ္။ Freelance သမားေတြအတြက္ စကားျပန္၊ ဘာသာျပန္ေတြနဲ႔ web design အလုပ္ေတြ ေခတ္စားပါတယ္။

(၇) အလုပ္လုပ္ခ်င္ေသာ္လည္း…?
အလုပ္လုပ္ခ်င္ေပမဲ့ ႏိုင္ငံျခား ေက်ာင္းသြားတတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ရမယ္၊ ဘြဲ႔လြန္တန္းေတြ တတ္ဖို႔အတြက္ ျပင္ဆင္ရမယ္။ ဒါေတြေၾကာင့္ မအားလုိ႔ အလုပ္မလုပ္ျဖစ္ဘူး။ ရပါတယ္… ကိုယ္တုိင္ အားလပ္ခ်ိန္မွာ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေပမယ့္လည္း လူမႈပတ္၀န္းက်င္အတြက္ေရာ၊ အနာဂါတ္အတြက္ေရာ အက်ိုးရွိေစမယ့္ လုပ္ငန္းမ်ိဳးကိုလုပ္ၾကည့္ပါ။ Forbes မဂၢဇင္းမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စစ္တမ္းအရ ႏိုင္ငံတကာ လုပ္ငန္းရွင္ ငါးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္က လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္လႈပ္ရွားခဲ့ျခင္းကို လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳ သေဘာလုိ႔ သတ္မွတ္တယ္ လုိ႔ ေဖာ္ျပထားၿပီး က်န္တဲ့ သံုးေယာက္ကေတာ့ လူမႈေရးလုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳရွိသူတစ္ေယာက္ကို လူမႈေရးလုပ္ငန္း မလႈပ္ရွားဖူးသူနဲ႔ ယွဥ္ရင္ လူမႈေရးလုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳရွိသူကို လုပ္ငန္းခြင္အတြက္ ေရြးခ်ယ္ေလ့ ရွိတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ လူမႈေရးလုပ္ရွားမႈေတြ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အဖြဲ႔အစည္း မရွိေသးဘူးဆိုရင္ေတာ့ https://www.facebook.com/pages/Myanmar-Youth-Initiative ကို ဆက္သြယ္ၿပီး လူမႈေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ အတူတကြ ပူးေပါင္းျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

Win Ko Ko Aung
(Visionary Enterprise)