လြတ္လပ္ေရးေန႔ (ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ )

ဦးတည္ခ်က္ ၄ ရပ္

Ø  ႏုိင္ငံေတာ္၏ လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ တည္တံ့ခုိင္ျမဲေရးအတြက္ တုိင္းရင္းသားအားလုံးအစဥ္အျမဲ လက္တြဲပူးေပါင္း ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး။

Ø  ျပည္ေထာင္စုမျပဳိကြဲေရး၊တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္မႈ မျပဳိကြဲေရးအတြက္ တုိင္းရင္းသားအားလုံး စုစညး္ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေရး။

Ø  ခုိင္မာသည္႔ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေပၚေပါက္ေရးႏွင့္ ေခတ္မီဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ေသာ ႏုိင္ငံေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ တုိင္းရင္းသားအားလုံး တက္ညီလက္ညီ အားသြန္ခြန္စုိက္ ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ေရး။

Ø  ႏုိင္ငံေတာ္ ေရွ႕ဆက္သြားမည္႔ မူ၀ါဒလမ္းစဥ္ ခုႏွစ္ရပ္ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ တုိင္းရင္းသားအားလုံးက ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓါတ္၊မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓါတ္အျပည္႔အ၀ျဖင့္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေရး။

ေပၚေပါက္လာပုံ

          ေရွးႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ႏွင့္ခ်ီျပီး ႏွစ္ပရိေစၧဒမ်ားစြာကပင္ ကိုယ့္မင္းကိုယ့္ခ်င္းႏွင့္ အဆင့္အတန္းျမင့္ျမင့္ ေနထုိင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာတုိ႔သည္ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တုိ႔၏ ကိုယ္က်ဳိးရွာ ၀ိသမေလာဘဆုိးေၾကာင့္ မတရား အေၾကာင္းမဲ႔ ရန္ရွာကာ ျမန္မာႏုိင္ငံအား စစ္သုံးၾကိမ္ ဆင္ႏႊဲျပီး ၁၈၈၅ ခုႏွစ္တြင္ အျပီးအပိုင္ သိမ္းယူခဲ့ၾကသည္။

          ထုိအခါ ဘယ္ေသာအခါမွ မတရားက်ဴးေက်ာ္မႈကို ေခါင္းငုံ႕မခံတတ္ေသာ ျမန္မာတုိိ႔သည္ ေလွခြက္ခ်ည္းက်န္၊အလံမလွဲ၊ေျမတစ္လက္မက်န္သည္အထိ ခုခံကာကြယ္တုိက္ခုိက္ခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာတုိ႔အေနျဖင့္ လက္နက္ခ်င္း၊စစ္ေရးပညာခ်င္းတြင္ မယွဥ္သာေသာေၾကာင့္ တုိက္ပဲြကေနဦးကာလမ်ားတြင္ အက်အဆုံးမ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆုိင္ခဲ့ၾကရသည္။အမ်ဳိးကို ခ်စ္ေသာ ဇာတိမာန္ႏွင့္ဇြဲလုံ႔လသတၱိတုိ႔တြင္ နယ္ခ်ဲ႕တုိ႕ထက္မ်ားစြာသာလြန္ေသာ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားတုိ႕၏ စိတ္ဓါတ္ကိုကား နယ္ခဲ်႕တုိ႕ မည္မွ် ႏွိမ္နင္းေခ်ဖ်က္ျဖင္း မျပဳႏုိင္ခဲ့ၾကေခ်။

          ထုိေၾကာင့္ ျမန္မာတုိ႔၏ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပဲြ အရွိန္အဟုန္သည္ ေလွ်ာက်ကြယ္ေပ်ာက္ျခင္းမရွိ၊အခြင့္ေရး ရရင္ရသလို၊အေျခအေနေပးရင္ ေပးသလုိ တစ္ျပည္လုံးသုိ႔ ျပန္႕ႏွံ႔သြားကာ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနခဲ့သည္။အမ်ဳိးထိလွ်င္ မခ်ိေအာင္ နာတတ္သည္႔ ေတာင္ေပၚ ေျမျပန္႕ေန တုိင္းရင္းသားတုိ႔က လြတ္လပ္ေရးသည္ ပထမဟု ေၾကြးေၾကာ္ကာ နယ္ခ်ဲ႕တုိ႕အား သဲသဲမဲမဲ ျပန္လည္တုိက္ခုိက္ခဲ့ရာ နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔သည္ မီး၀ုိင္းခံရသည္႔ပမာ အထိတ္တလန္႔ျဖစ္ကာ အိႏၵိယအစိုးရက တပ္မေတာ္ၾကီးတစ္ခု ေစလႊတ္ျပီး ေခ်မႈန္းရသည္အထိ အထိနာခဲ့ၾကရသည္။

          ႏွစ္ဆယ္ရာစု ႏွစ္ဦးပိုင္းကာလ ၁၉၂၀ ခုႏွစ္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ တကၠသိုလ္ဥပေဒျပဌာန္းျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ၾကီး ေပၚေပါက္လာသျဖင့္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး တုိက္ပြဲအသြင္ သ႑ာန္မွာ တစ္မ်ဳိးတစ္ဖုံ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့သည္။ ထုိမွ ဆက္လက္၍ ၁၃၀၀ ျပည္႔ႏွစ္အေရးေတာ္ပုံ၊ေတာင္သူလယ္သမားအေရးေတာ္ပုံပါ ဆက္လက္ေပၚေပါက္လာျပန္သျဖင့္ ေတာေရာျမဳိ႕ပါမက်န္ တစ္တုိင္းျပည္လုံးက အုံၾကြလာကာ အစိုးရ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားသည္ပင္ ရပ္တန္႔လုနီးပါး အေျခသို႔ ဆုိက္ခဲ့ရသည္။

          ဤသို႔ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ ႏုိင္ငံအႏွံ႔ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ေျပာက္က်ားတုိက္ပဲြမ်ားကို ႏွိမ္နင္းေနရသည္ကတစ္ဖက္၊အတြင္းစည္း၀ုိင္းထဲသို႔၀င္ျပီး ထိပါးလာေသာ ျပည္သူ႔အုံၾကြမႈကို ေျဖရွင္းရသည္က တစ္ဖက္၊မလႈပ္သာမယွက္သာရွိေနစဥ္တြင္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္၌ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးသည္ စတင္ျဖစ္ပြားလာသည္။ထုိအခါ နယ္ခဲ်႕တုိ႔သည္ စစ္ပြဲတြင္ ကိုယ္တုိင္ကိုယ္ၾက ပါ၀င္တုိက္ခုုိက္ခ့ဲရာ ကိုလိုနီနယ္ပယ္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားသည္လည္း ယုိင္နဲ႔၍လာခဲ့သည္။

          ဤအေျခအေနသည္ “အဂၤလိပ္တုိ႔အခက္၊ျမန္မာအခ်က္” အျဖစ္မွတ္ယူကာ ျမန္မာမ်ဳိးခ်စ္ေခါင္းေဆာင္တုိ႔သည္ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲ၏ အရွိန္အဟုန္ကို ျမွင့္တင္လုိက္ၾကသည္။ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအမွဴးျပဳေသာ ေခါင္းေဆာင္လူငယ္မ်ားသည္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ တိတ္တဆိတ္ထြက္သြားကာ ေခတ္မီ စစ္ပညာသင္ယူျပီး ဂ်ပန္တုိ႔အကူအညီျဖင့္ အဂၤလိပ္တုိ႔အား တုိက္ထုတ္ရန္ စီစဥ္ၾကသည္။ထုိအစီအစဥ္အတုိင္း ဂ်ပန္တုိ႔ႏွင့္အတူ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္လာကာ အဂၤလိပ္တုိ႔အား ေမာင္းထုတ္လုိက္ၾကသည္။သို႔ေသာ္ မဟာမိတ္ျပဳထားေသာ ဂ်ပန္တုိ႔သည္ ကတိမတည္သည္သာမက ျမန္မာတုိ႔အေပၚ မတရားခ်ဳပ္ခ်ယ္၊ႏုိင္ထက္စီးနင္းလုပ္လာသျဖင့္ ၁၉၄၅ ခု၊မတ္လ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ စတင္ဆင္ႏႊဲကာ ဂ်ပန္တုိ႔အား တုိက္ထုတ္လုိက္ရျပန္သည္။

          ဂ်ပန္တုိ႔ထြက္ခြာသြား၍ အဂၤလိပ္တုိ႔ ျပန္၀င္လာေသာအခါ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဖဆပလ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ၾကီးကို အေျခခံကာ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အျပင္းအထန္ ၾကိဳးစားၾကသည္။တုိင္းရင္းသားစည္းလုံးမႈကိုသာမက အလုပ္သမား၊ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား ပါ၀င္ကူညီမႈကို အရယူကာ တစ္ႏွစ္အတြင္း လြတ္လပ္ေရးကို ခြ်င္းခ်က္မရွိ ခ်က္ခ်င္းေပးရန္ အဂၤလိပ္တုိ႔အား ေတာင္းဆုိခဲ့သည္။

          ဤတြင္ အဂၤလိပ္တုိ႔သည္ မေနသာေတာ့ဘဲ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္အဖြဲ႔အား အဂၤလန္ျပည္ လန္ဒန္ျမဳိ႕သို႔ ဖိတ္ၾကားကာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ရသည္႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္အဖြဲ႕သည္ လန္ဒန္ျမိဳ႕သို႔ ၁၉၄၇ ခု၊ဇန္န၀ါရီလ ၂ ရက္ေန႔တြင္ သြားေရာက္ၾကစဥ္ ေနာက္ပုိင္းမွ ရွမ္းေစာ္ဘြားအခ်ဳိ႕က ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ ရွမ္းတုိ႔၏ ကုိယ္စားလွယ္မဟုတ္ေၾကာင္း ေၾကးနန္းရုိက္ အေၾကာင္းၾကားလုိက္သျဖင့္ အခက္အခဲေတြ႔ေနခုိက္ ဦးတင္ေအး၊ဦးထြန္းျမင့္ စေသာ ရွမ္းအမ်ဳိးသားလူငယ္တုိ႔က အစည္းအေ၀းတစ္ရပ္ အျမန္ေခၚျပီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ ရွမ္းျပည္လူထု၏ ကိုယ္စားလွယ္အစစ္အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း ထပ္မံအေၾကာင္းၾကားလုိက္မွသာ ေအာင္ဆန္းအက္တလီစာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆုိႏုိင္ခဲ့သည္။

          ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက တုိင္းရင္းသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးကို အခုိင္အမာ မတည္ေဆာက္ႏုိင္ဘဲႏွင့္ ျမန္မာတုိ႔သည္ ဘယ္ေသာအခါမွ လြတ္လပ္ေရးမရႏုိင္ေၾကာင္းကို နားလည္ သေဘာေပါက္ၾကျပီးလွ်င္ တုိင္းရင္းသားမ်ား အခ်င္းခ်င္းရင္းႏွီးခ်စ္ၾကည္ေရးအတြက္ ကြင္းဆင္းေဆာင္ရြက္ၾကေလသည္။၁၉၄၇ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သည္ ရွမ္းျပည္နယ္ ပင္လုံျမဳိ႕ကေလးသို႔ေရာက္ရွိလာကာ ရွမ္းေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ေစာ္ဘြားမ်ား၊ဒူး၀ါးမ်ား၊ကခ်င္္ႏွင့္ ခ်င္းေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆုံခ့ဲသည္။ထုိအခါ တုိင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ျပည္နယ္ႏွင့္ျပည္မ မခြဲျခားဘဲ လြတ္လပ္ေရးကို တစ္စည္းတစ္လုံးတည္း ရယူၾကရန္ သေဘာတူၾကသျဖင့္ ထုိႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ကို အျပီးအပိုင္ ခ်ဳပ္ဆုိႏုိင္ခဲ့သည္။

          ျမန္မာတုိ႔၏ လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပဲြကား ရွည္လ်ားလွသည္ႏွင့္အမွ် အခက္အခဲ အတားအဆီးမ်ားကလည္း မ်ားလွသည္။ရခုိင္ႏွင့္တနသၤာရီေဒသကို နယ္ခဲ်႕တုိ႔စတင္သိမ္းပို္က္ခဲ့သည္႔ေန႔မွ စတင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးတုိက္ပြဲလမ္းခရီးသည္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ခဲ့ျပီး လြတ္လပ္ေရးပန္းတုိင္ကို လွမ္းျမင္ေနရသည္႔အခ်ိန္တုိင္ စင္းလုံးေခ်ာ မေျဖာင့္ျဖဴးေသးေခ်။မေၾကလည္မႈ၊ရန္လိုမႈ၊ခြက္ပုန္းခုတ္မႈမ်ားသည္ အရိပ္ပမာ လုိက္ေနသည္။ထုိ႔ေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရး ဗိသုကာၾကီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ ၀န္ၾကီးအခ်ဳိ႕သည္ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစတုိ႔၏ လက္ခ်က္ျဖင့္ ေလွေျပးရင္ တက္က်ဳိးဆုိသလုိ က်ဆုံးခဲ့ရသည္။

          သို႔ေသာ္ ျမန္မာတုိ႔သည္ တစ္ဗိုလ္လဲ တစ္ဗုိလ္တက္၊တစ္တပ္ပ်က္ တစ္တပ္စုဆုိသလုိ မျပီးဆုံးေသးေသာ လြတ္လပ္ေရးခရီးကို ဆက္လက္ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကရာ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဒုတိယဥကၠဌ ဦးႏုႏွင့္ အဂၤလိပ္နန္းရင္း၀န္ မစၥတာအက္တလီတုိ႔ ထပ္မံညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးၾကကာ ထုိႏွစ္မွာပင္ ႏု-အက္တလီစာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆုိႏုိင္ခဲ့ၾကသည္။ဤသုိ႔ျဖင့္ ျမန္မာတစ္မ်ဳိးသားလုံးသည္ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္မွ် မိမိတို႔လက္ထဲမွ နယ္ခ်ဲ႕တုိ႔လုယူသြားခဲ့ေသာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးၾကီးကို “၁၉၄၈ ခု၊ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔” တြင္ ျပန္လည္ရရွိခဲ့ပါေတာ့သည္။

          ထုိအခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာတစ္မ်ဳိးသားလုံးက ေသြးေခၽြးမ်ား ေျမအက်ခံျပီး တုိက္ခုိက္ရယူခဲ့ေသာ ျမန္မာ့အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာလြတ္လပ္ေရးၾကီးကို အသက္ပမာ တန္ဖုိးထားျပီး ထုိလြတ္လပ္ေရးၾကီး မေပ်ာက္ပ်က္၊မဆုံးရႈံးသြားဘဲ ထာ၀စဥ္ တည္တံ့သြားႏုိင္ေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ျပီး ႏွစ္စဥ္ ဇန္န၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔သို႔ေရာက္တုိင္း “လြတ္လပ္ေရးေန႔” ဂုဏ္ျပဳ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ားကို စည္ကားစြာ က်င္းပခဲ့ပါသည္။

လြတ္လပ္ေရးေန႔ကို ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္ ေရးသားတင္ဆက္ပါသည္။

ဖုိးခ်စ္

https://www.facebook.com/PhoChitNotes