၁။ ေခတ္သစ္ စီမံခန္႔ခဲြမႈ ပညာတြင္ တာဝန္ခံမႈ (Accountability)သည္ မိမိ တာဝန္ထမ္းရာ အဖဲြ႕အစည္းေဘာင္ကို ေက်ာ္လြန္ၿပီး လူအဖဲြ႕အစည္း တစ္ရပ္လံုးႏွင့္ ဆက္စပ္လာသည့္ အေနအထား လူမႈအဖဲြ႕အစည္း တစ္ရပ္လံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ လူမႈေဆာင္တာ (Social Function) သေဘာသို႔ ကူးေျပာင္းလာသည့္ ယေန႔ေခတ္ကာလ အေျခအေနတြင္ ေခတ္သစ္ မန္ေနဂ်ာတစ္ဦး အေနျဖင့္ ေအာက္ပါတာဝန္ ၅ ရပ္ကို ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ထမ္းေဆာင္ေနရပါသည္။
(က) မိမိကိုယ္ကို စီမံခန္႔ခဲြေရး “Think as men of action, act as men of Thought” လက္ေတြ႕သမားကဲ့သို႔ စဥ္းစား၍ ေတြးေခၚရွင္ကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ပါ။
(ခ) မိမိဌာန အဖဲြ႕အစည္းကို စီမံခန္႔ခဲြေရး (Organization Management)
(ဂ) မိမိႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ ဌာန အေျခအေန အရပ္ရပ္ကို စီမံခန္႔ခဲြေရး (Context Management)
(ဃ) မိမိ၏ လူမွဳဆက္ဆံေရးကို စီမံခန္႔ခဲြေရး (Social Relationship Management)
(င) အေျပာင္းအလဲ အရပ္ရပ္ကို စီမံခန္႔ခဲြေရး (Change Management)
၂။ အဆိုပါ တာဝန္ ၅ ရပ္ကို ေအာင္ျမင္စြာ ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ရန္ ေအာက္ပါ စိတ္အက်င့္ အာ႐ံု ၅ ရပ္ (Five Addiction) ထားရွိရန္လည္း မလဲြမေသြ လိုအပ္လာပါသည္။ အႏွစ္ခ်ဳပ္ ဆိုရပါမူ တာဝန္ (၅)ရပ္ ေခ်ာေမာ ေအာင္ျမင္စြာ ၿပီးေျမာက္ေစရန္ အဆိုပါ စိတ္အက်င့္ (၅)မ်ဳိးကို လိုအပ္သလို ထုတ္ယူ အသံုးျပဳတတ္သည့္ မန္ေနဂ်ာေကာင္း တစ္ဦး ျဖစ္ေစရန္ အေရးႀကီး လွပါသည္။
(က) မိမိကိုယ္ကို စီမံ ခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ ျပန္လည္ ေတြးေတာတတ္သည့္ ဆင္ျခင္တတ္သည့္ စိတ္အက်င့္(Reflective Mindset) လိုအပ္သည္။
(ခ) မိမိ အဖဲြ႕အစည္းကို စီမံ ခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ ခဲြျခမ္း စိတ္ျဖာတတ္သည့္ စိတ္အက်င့္ (Analytic Mindset) လိုအပ္သည္။
(ဂ) ဆက္စပ္ အေျခအေန အရပ္ရပ္ကို စီမံ ခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ဆက္စပ္ စဥ္းစားတတ္ေသာ စိတ္အက်င့္(Worldly Mindset) လိုအပ္သည္။
(ဃ) ယေန႔ Globalization ေခတ္ကာလတြင္ အလြန္ အေရးပါလာသည့္ လူမႈ ဆက္ဆံေရးပိုင္းကို စီမံ ခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္တတ္သည့္ စိတ္အက်င့္ (Collaborative Mindset)လည္း လိုအပ္ပါသည္။
(င) အေျပာင္းအလဲကို စီမံခန္႔ခဲြႏိုင္ရန္ လက္ေတြ႕က်က် ေဆာင္႐ြက္တတ္သည့္ စိတ္အက်င့္ (Pragmatic Mindset)လည္း ရွိရပါမည္။
၃။ အဆိုပါ တာဝန္ (၅)ရပ္ကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မည့္ စိတ္အက်င့္ (၅)မ်ဳိးကို ဖံြ႕ၿဖိဳးလာေစရန္ ေလ့က်င့္ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ မန္ေနဂ်ာ တစ္ဦးခ်င္း အေနျဖင့္ ေအာက္ပါက႑ ၃ ရပ္ကို ျမႇင့္တင္ ေဆာင္႐ြက္သြားရမည္ ျဖစ္ပါသည္။
(က) အရည္အေသြးပိုင္း ဆိုင္ရာ ျမႇင့္တင္ျခင္း (Qualification)
(ခ) အေတြ႕အႀကံဳကို ဆန္းစစ္ အသံုးခ်ႏိုင္ျခင္း (Experience)
(ဂ) ဆက္ဆံႏိုင္မွဳ စြမ္းရည္ကို ျမႇင့္တင္ျခင္း(Communication)
၄။ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ျမင့္မား တိုးတက္ေရးအတြက္ အဓိကက်သည့္ ထုတ္လုပ္ေရး သြင္းအားမ်ား အျဖစ္ ယခင္က လုပ္သား(Labour or man)၊ အရင္းအႏွီး (Capital)၊ သယံဇာတ သြင္းအားစု (Resource)ဟူ၍ Factor သုံးရပ္သာ ရွိခဲ့ရာမွ ယခုေခတ္ အေျခအေနတြင္ စတုတၳဖက္တာ ဟူေသာ ပညာ (Knowledge)တစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာသည့္ အျပင္ မတူညီေသာ သမိုင္းေခတ္ ကာလမ်ား အလိုက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္၏ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မွဳကို ေစ့ေဆာ္ေပးေသာ အဓိက တြန္းအား (Motive Force)မွာလည္း ၁၈ ရာစုႏွစ္တြင္ ေျမယာ(Farms)၊ ၁၉ ရာစုႏွစ္တြင္ ကုန္သြယ္စီးပြားေရး (Economy/Capital)၊ ၂၀ ရာစုတြင္ ပါဝါကို တပ္မက္မွဳ (Attach to Power)ဟူ၍ ႐ွိခဲ့ရာမွ ယခုရာစုႏွစ္ ျဖစ္သည့္ အရင္းလြန္ေခတ္ (Post Capitalist Era) သို႔တည္းမဟုတ္ ပညာေခတ္ (Knowledge Age)တြင္မူ အဓိက တြန္းအားမွာ “ပညာေရး” ဟူ၍ ပညာရွင္ အမ်ားစုက သတ္မွတ္ ေဖၚထုတ္လာၾကသည္။
ပညာေရးဟူ၍ ဆိုရာ၌လည္း ယခင္ သမိုင္းစဥ္ တေလ်ာက္ အေျခက်လာသည့္ အစဥ္အလာ ပညာေရး (Traditional Education) မ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာသင္ယူ အသုံးခ်ႏိုင္ၿပီး ယေန႔ေခတ္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ ဒိုင္းနမစ္တြန္းအား ျဖစ္သည့္ “စြန္႔ဦးတီထြင္ လုပ္ငန္းရွင္” မ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ေသာ (Entrepreneurial Education)မ်ိဳးကို ဆိုလိုလာၾကသည္။ လုပ္ငန္းခြင္ရွိ သက္လတ္ပိုင္းအ႐ြယ္ စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ားကို လုပ္ငန္းခြင္မပ်က္ သင္ၾကားပို႔ခ်မႈမ်ိဳး အပါအဝင္ ျဖစ္ေပသည္။
၅။ သို႔ျဖစ္၍ မန္ေနဂ်ာမ်ား အေနျဖင့္ (Qualification) အရည္အေသြးပိုင္း ဆိုင္ရာ ျမႇင့္တင္ေရးအတြက္ သင္ယူ ေလ့က်င့္ေရး လုပ္ငန္းရပ္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေအာက္ပါ အခ်က္အလက္မ်ားကို ဂ႐ုျပဳ ေလ့က်င့္ ေဆာင္႐ြက္သြားရမည္ ျဖစ္ေပသည္။
(က) စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာသင္ယူသည့္ ပညာေရး (Continual Learning) အစဥ္အလာ ပညာေရးတြင္ အသက္အ႐ြယ္ႏွင့္ ပိုင္းျခား သတ္မွတ္လ်က္ ပထမအရြယ္ ပညာရွာ၊ ဒုတိယအရြယ္ ဥစၥာရွာ စသည့္ျဖင့္ တစ္သက္တာ ဘဝခရီးကို တႀကိမ္တစ္ခါ ရွာေဖြၿပီးသည့္ ပညာမွ်ျဖင့္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကသည္မွာ ယခုအခါတြင္ မလုံေလာက္ေတာ့ပါ၊ နည္းပညာ နယ္ပယ္တြင္ ယေန႔ ေတြ႕ရွိခ်က္သည္ မနက္ျဖန္ ထပ္မံ ေဖၚထုတ္ခ်က္မ်ား၏ လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင့္ မွားယြင္းလာႏိုင္သည့္ အတြက္ “အမွန္တရား၏ သက္တမ္းသည္္ လြန္စြာ တိုေတာင္းလာသည္” ဟူ၍ ဆိုရေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။
သို႕ျဖစ္၍ အသက္အ႐ြယ္မေ႐ြး ေလ့လာသင္ယူဖို႔ လိုအပ္ေသာ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာေရးျဖစ္ရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ ပညာလုပ္သား အေပၚ အဓိက မွီခုိ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာသည့္ ယေန႔ ပညာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ပညာမွာ ေငြေၾကးထက္ပို၍ သက္သာလြယ္ကူစြာ ခရီး ႏွင္ႏိုင္စြမ္းရွိ၍ ပညာ၏ သက္ေရာက္မႈခြင္မွာ နယ္စည္းမျခားသည့္ လကၡဏာ (Boderiessness) သေဘာကို ေဆာင္ယူလာပါသည္။ လူတိုင္း ပညာသင္ၾကားႏိုင္မည့္ အခြင့္အေရး မ်ားျပားလာသည့္ႏွင့္ အမွ် မည္သူမဆို ဆႏၵရွိလွ်င္ ပညာႏွင့္ နီးႏိုင္သည့္ အတြက္ ပညာမွာ အကန္႔အသတ္မရွိ စဥ္ဆက္မျပတ္ ျမင့္မားေနသည့္ အျမင့္တက္ လႈပ္ရွားႏိုင္စြမ္း (Upward mobility)ရွိလာၿပီး လ်င္ျမန္စြာ ေျပာင္းလဲ ဖြံ႕ၿဖိဳးေနသည့္ Rapid Changes age တြင္ ပညာရယူရန္ အခ်ိန္ႏွင့္ ေငြေၾကးသည္ လြန္စြာ အေရးပါလာသည္ကို ေတြ႕ရေပမည္။
ပညာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ကုန္ထုတ္ အရင္းအႏွီးသည္ ပညာျဖစ္လာ၍ မည္သူမဆို ကုန္ထုတ္ အရင္းအႏွီး ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ခြင့္ ရွိလာေသာ္လည္း လူတိုင္း မေအာင္ျမင္ႏိုင္သည့္ အတြက္ ဆုံး႐ွဳံးႏိုင္မည့္ အလားအလာႏွင့္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္မည့္ အလားအလာ အၿပိဳင္႐ွိေနၿပီး အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုခ်င္း၊ လူတစ္ဦးခ်င္း အတြက္ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ အလြန္မ်ားျပား ျပင္းထန္လာသည္ကို သတိျပဳ၍ မိမိ အေနျဖင့္ မက်န္ရစ္ခဲ့ေစရန္ မန္ေနဂ်ာမ်ား အေနျဖင့္ အစဥ္မျပတ္ ေလ့လာသင္ယူ ေနအပ္ေပသည္။
(ခ) ပညာေရးသည္ အုတ္ျမစ္မဟုတ္ ေလယာဥ္ကြင္းသဖြယ္ျဖစ္သည္ (Education is not Foundation just Launching Pad) အစဥ္အလာ ပညာေရး အယူအဆအရ ယခင္က ပထမအ႐ြယ္ သင္ယူ ေလ့လာရေသာ ပညာေရးမွာ ဘဝ တစ္ခုလုံးအတြက္ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ျဖစ္ၿပီး ၎အေပၚတြင္ မိမိေ႐ြးခ်ယ္ရာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း အလုပ္အကိုင္ျဖင့္ ဘဝကို ျမင့္သည္ထက္ ျမင့္မားေစရန္ တစ္ဆင့္ခ်င္း တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။
ယခု အေျပာင္းအလဲလြန္စြာ ျမန္ဆန္သည့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ အဆိုပါ သေဘာမွာ ဆီေလ်ာ္မႈ မရွိေတာ့ဘဲ အေျပာင္းအလဲ အရပ္ရပ္ကို စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ရန္ မူလပညာျဖင့္ မလုံေလာက္ေတာ့သည့္ အတြက္ ပညာေရးကို အခ်ိန္မေ႐ြး ပ်ံတက္ႏိုင္ေသာ ေလယာဥ္ကြင္းသဖြယ္ ဘဝ ေလယာဥ္အတြက္ ပ်ံတက္မႈ အရွိန္အဟုန္ကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစေသာ အခုအခံမ်ား မရွိေစေသာ အတားအဆီး ကင္းရွင္းေသာ ေလ့လာေရးစိတ္ အခံျဖင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေလ့လာ သင္ယူႏိုင္ေရးကို သတိမူ ေဆာင္ရြက္အပ္ ေပသည္။
(ဂ) တစ္ခုမကေသာ ဘဝခရီး (Alternative Career Path) အစဥ္အလာ ပညာေရးအရ ပထမ အ႐ြယ္ ငယ္စဥ္ဘဝကပင္ အတိအက် သတ္မွတ္ ျပဌာန္းၿပီးသည့္ ရည္မွန္းခ်က္တစ္ရပ္၊ ဘဝလမ္းၫႊန္ ေျမပုံ (Road map of Life)ျဖင့္ အစဥ္တစိုက္ ဘဝကို စိုက္လိုက္မတ္တတ္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ၾကရာမွ မေရရာ မေသခ်ာမွဳ၊ အေျပာင္းအလဲ ျမန္မႈ၊ မတည္ၿငိမ္မွဳမ်ားႏွင့္ မကင္းႏိုင္ေတာ့သည့္ မ်က္ေမွာက္ လူ႔ဘဝတြင္ တစ္ခုတည္းေသာ သတ္မွတ္ ျပဌာန္းခ်က္ Road map မွာ ဘဝကို အေထာက္အကူ မျပဳ႐ုံမွ်မက ေခ်ာင္ပိတ္ မိေစႏိုင္သည့္ အတြက္ ျဖစ္တန္ရာမ်ားကို မွန္းဆၿပီး တစ္ခုမကေသာ ဘဝခရီး ကို အာ႐ုံျပဳ ႏွလုံးသြင္းလ်က္ လမ္းၫႊန္ေျမပုံ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျပဳစုထားႏိုင္ရန္ မည္သည့္ ဘာသာရပ္ကိုမဆို သိရွိဆက္စပ္ စဥ္းစားႏိုင္စြမ္း ႐ွိလာရန္ အေရးႀကီးလာသည္။ စူးစိုက္ ထက္သန္မွဳ (Concentration) ထက္ ေျပာင္းလြယ္ျပင္လြယ္ႏိုင္စြမ္း (Flexibility)က ပိုမို အေရးပါလာသည္ကို သတိမူရေပမည္။
(ဃ) အထူးျပဳ လိုက္စားမွဳကို ေက်ာ္လြန္၍ (Beyond Specialization) အစဥ္အလာ ပညာေရးတြင္ မိမိေရြးခ်ယ္ရာ ဘာသာရပ္ တစ္ခုကို အထူးျပဳ ေလ့လာသင္ယူေရး (Specialization)မွာ ဘဝေအာင္ျမင္ေရး ေသာ့ခ်က္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ္လည္း ပညာရပ္တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုအၾကား စည္းသတ္ ခြဲျခား၍ မရေတာ့ေသာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အတြက္မူ ဆီေလ်ာ္မွဳ မရွိႏိုင္ေတာ့ပါ။ Information Technology (IT)၏ စြမ္းပကားႏွင့္ သက္ေရာက္မွဳသည္ အေရးအႀကီးဆုံးႏွင့္ အႀကီးမားဆုံး သက္ေရာက္မွဳ ျဖစ္လာၿပီး အိုင္တီ၏ အရွိန္အဟုန္ (Speed)ႏွင့္ ပညာကို သယ္ေဆာင္ေပးၿပီး ကမာၻအႏွံ႔ ျပန္႔ႏွံ႔ လာႏိုင္သျဖင့္ အင္တာနက္ စြမ္းရည္ကို အသုံးခ်လာႏိုင္သည့္ အတြက္ စပါယ္ရွယ္ လိုက္ေဇး႐ွင္းကို လြန္၍ ဘာသာရပ္ တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုအၾကား ဆက္ထုံးမ်ားကို ဆုပ္ကိုင္မိရန္၊ ပညာအရွိန္ကို အမွီလိုက္ယူ ဆုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ ဆက္စပ္ စဥ္းစားႏိုင္စြမ္းကို အေလးကဲထားသည့္ လစ္ဘရယ္ ပညာေရး (Liberal Education) သေဘာႏွင့္ အညီ ေလ့လာ သင္ယူႏိုင္စြမ္း ရွိရန္ လိုအပ္လာပါသည္။
ထုိ႔အျပင္ ပညာႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္မွဳတို႔၏ ကြဲျပား ျခားနားသည့္ သေဘာကိုလည္း သတိမူမိရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ပညာ၏ သေဘာမွာ အရွိန္အဟုန္ ႀကီးစြာျဖင့္ အလ်င္အျမန္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲေနသည့္ သေဘာရွိၿပီး ကၽြမ္းက်င္မွဳ၏ သေဘာမွာ ႏွစ္ကာလမ်ား အတြင္း ျဖည္းျဖည္းေႏွးေႏွးသာ ေျပာင္းလဲသည့္ သေဘာ ႐ွိပါသည္။ ပညာကို သီးျခား သင္ၾကားမွဳ အစီအမံမ်ားျဖင့္ သင္ယူရၿပီး ကၽြမ္းက်င္မွဳကို လုပ္ငန္းခြင္ အတြင္း၌ပင္ ပူးတြဲ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္သည္ ျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ ေခတ္ကာလတြင္ ပညာသစ္မ်ား အဆက္မျပတ္ ေပၚထြန္းလာသည္ ျဖစ္ရာ အစဥ္အလာႏွင့္ မတူေသာ ပညာသင္ၾကားေရး ပုံစံမ်ားျဖင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာ သင္ၾကားေရးသည္ အထူး အေရးပါလာေၾကာင္း သုံးသပ္ ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
၆။ မန္ေနဂ်ာမ်ား အေနျဖင့္ အေတြ႕အႀကဳံ (Experience)ကို ျပန္လည္ အသုံးခ်ႏိုင္ေရးႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အစဥ္အလာ ပညာေရးတြင္ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္မွာ အတိတ္မွ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို မွတ္သား ခံယူႏိုင္စြမ္းပင္ ျဖစ္သျဖင့္ အေတြ႕အႀကံဳ မ်ားေလ ေအာင္ျမင္မႈ အတြက္ အာမခံခ်က္ရွိေလ ဟူ၍ ယခင္က မွတ္ယူ လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကေပသည္။ မ်ဥ္းတန္းသေဘာ (Linear)ကို ေဖာက္ထြက္လာေသာ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ လူထု မီဒီယာ၏ က်ယ္ျပန္႔ စူးရွမွဳ၊ တကမာၻလုံး ခ်ိတ္ဆက္ႏိုင္သည့္ ေခတ္မွီ ဆက္သြယ္ေရး ကြန္ယက္စနစ္၊ အင္ေဖာ္ေမးရွင္းႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရး တကၠႏိုလိုဂ်ီမ်ား ဆန္းသစ္လာမႈႏွင့္ ပညာဟူေသာ ကုန္ထုတ္ အရင္းအႏွီး အပါအဝင္ အရာရာ သည္ ေရာင္းကုန္မ်ား ျဖစ္လာမႈ (Com-modification) တို႔ေၾကာင့္ အေတြ႕အႀကံဳတိုင္းသည္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ႏွင့္ အဟပ္မညီႏိုင္ ကိုယ္စား မျပဳႏိုင္ေတာ့ပါ။ အေတြ႕အႀကံဳ သက္သက္မွာ လမ္းၫႊန္ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့သည္ သာမက တရားေသ အခုအခံပင္ ျဖစ္သြားႏိုင္ပါသည္။
သို႔အတြက္ ယခင္သိရွိၿပီး ေလ့လာေတြ႕႐ွိခ်က္မ်ား မွတ္သား ခံယူခ်က္မ်ားကိုပင္လ်င္ အသစ္တဖန္ ျပန္လည္ ခ်ဥ္းကပ္၍ ေလ့လာရန္ ဆန္႔က်င္ဘက္မွပင္ ခ်ဥ္းကပ္၍ Relearning ျပဳလုပ္ရန္၊ New Focus on Information and Knowledge ျပဳလုပ္ရန္ လက္ေတြ႕ႏွင့္ မျပတ္ ဆန္တုတ္တိုက္တတ္ရန္ အေရးႀကီးလာသည္။ Anti learning သေဘာေျပာရလ်င္ အစဥ္အလာ သင္ယူမႈထက္ ပဋိပညာေရး သေဘာက ပို၍ အခ်က္အျခာ က်လာသည္။ လူမွဳသိပၸံ ပညာအရ ေျပာရလ်င္ ကမာၻႀကီး၏ အပိုင္းအျခား အသီးသီး၌ စုေပါင္းထားျခင္း (Totalizing)ထက္ စိတ္ျဖာခြဲျခမ္းမႈ (Fragmentation)က ပို၍ ျဖစ္ထြန္းလာသည္။ ေပါင္းၾကည့္မည့္အစား ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ၾကည့္လာၾကသည္။ ေပါင္းစုထားေသာ အရာတို႔ထက္ စိတ္ျဖာထားေသာ အရာတို႔က ပိုမို အေရးပါလာသည္။ Specialization, Centralization ထက္ Flexibility, Liberal တို႔က ပို၍ အခရာ က်လာသည္။
ယဥ္ေက်းမွဳ မ်ိဳးစုံ၊ ႏိုင္ငံမ်ိဳးစုံကို အေျခခံ၍ တစ္ႏိုင္ငံတည္းကို ဗဟိုျပဳေနရာ၊ ဗဟိုျပဳစနစ္ မရွိေတာ့သည့္ ဗဟိုမဲ့ ကမာၻစနစ္ ေပၚထြန္းလာၿပီး ဤစနစ္သစ္ကို ယခင္ကကဲ့သို႔ အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်ေရး (Balance of Power) ေခတ္ေဟာင္း နည္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းျခင္း မဟုတ္ဘဲ ယဥ္ေက်းမွဳျခင္း နားလည္မွဳ၊ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မွဳတို႕ျဖင့္ အဆင့္ျမင့္ လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ (High Civilization ) ကို ထူေထာင္ရန္ ရည္ရြယ္ လုပ္ေဆာင္ လာၾကေပသည္။ လုပ္ငန္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ကုမၸဏီမ်ား အေနျဖင့္ Productivity, Profitability သာမက Social Responsibility ကိုပါ ထမ္းရြက္လာၾကၿပီး အင္အားႏိုင္ငံေရး (Power Politics) ကို အေျခခံမည့္ အစား စီးပြားေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွဳတို႔ကို အေျခခံေသာကမာၻသစ္ ေပၚထြန္းေရးကို ဦးတည္ ေဆာင္႐ြက္လာေနၿပီ ျဖစ္ရာ ထိပ္ပိုင္း စီမံခန္႔ခြဲသူမ်ား အေနျဖင့္ စီးပြားေရး မ်က္ႏွာစာ (စီးပြားေရး အဖြဲ႕အစည္း)၊ လူသား မ်က္ႏွာစာ (လူသား အဖြဲ႕အစည္း)ႏွင့္ လူမွဳေရး မ်က္ႏွာစာ (လူမွဳေရး အဖြဲ႕အစည္း) ဟူသည့္ မ်က္ႏွာစာ သုံးရပ္ကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာ မွ်ေစရန္ စီမံခန္႔ခြဲေရးကို လုပ္ေဆာင္ လာရသည့္ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ရွိလာေနၿပီ ျဖစ္ပါသည္။
ထိုသို႔ေသာ အေျခအေနတြင္ အေတြ႕အႀကံဳ (Experience) ကို ျပန္လည္ ဆန္းစစ္ရန္ ပညာကို တီထြင္ေဖာ္ထုတ္ အသုံးခ်ရန္ (Creation & Application of Knowledge with new focus of Experience)သည္ လြန္စြာ အေရးႀကီးလာသည္ကို သတိမူ၍ သင္ၾကား ေလ့က်င့္သြားရန္ လိုအပ္လာပါသည္။ အထက္ေဖာ္ျပခဲ့သည့္ ျခားနားခ်က္၊ သတိမူရန္ ကိစၥရပ္မ်ားကို မဆင္ျခင္ႏိုင္၊ အေလးမထားႏိုင္လ်င္ မန္ေနဂ်ာမ်ား၏ အရည္အေသြး ျမႇင့္တင္ေရးပိုင္းတြင္ ေလ့လာသင္ယူမႈ အံေခ်ာ္ႏုိင္ဘြယ္ ရွိသည္ကို ဂ႐ုျပဳမိေစရန္ တင္ျပလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
၇။ ေခတ္သစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အပိုင္းသည္ ေခတ္ႏွင့္အညီ လိုက္ေလ်ာ ေျပာင္းလဲ၍ ဆက္လက္ ႐ွင္သန္ႏိုင္သည့္သေဘာ ရွိေနသည့္ အတြက္ ယခင္ ေခတ္အဆက္ဆက္ စနစ္မ်ားမွသည္ စက္မွဳ အရင္းရွင္ေခတ္ (Industrial Capitalism)၊ ၎မွသည္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး သေဘာေဆာင္သည့္ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ အရင္း႐ွင္စနစ္ (Digital Capitalism)သို႔ တိုင္ေအာင္ ကူးေျပာင္း လာႏိုင္ျခင္း ဟူ၍ ပညာ႐ွင္မ်ားမွ စီမံခန္႔ခြဲမွဳ ပညာ၏ Regenerated Power (ဆက္လက္ ရွင္သန္ႏိုင္ေသာ အာနိသင္)ကို သုံးသပ္လ်က္ ေရွ႕သို႔ ဆက္လက္ ခ်ီတက္႐ုံသာ ရွိသည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။
ထိုသို႔ ေ႐ွ႕ဆက္ခ်ီတက္ရာတြင္ သတင္းအခ်က္ အလက္ႏွင့္ ပညာဉာဏ္ အေပၚတြင္ အျမင္သစ္ အေတြးသစ္တင္၍ ေဆာင္႐ြက္ရာ၌ ဆက္သြယ္ လႈပ္႐ွားႏိုင္သည့္ စြမ္းရည္ (Communication Skill)မွာ လြန္စြာ အေရးပါလာသည့္ အတြက္ ယခင္ကကဲ့သို႔ အဂၤလိပ္ဘာသာ စာေပဟူသည့္ ကမာၻသုံး ဘာသာစာေပ (Global Literacy)တစ္မ်ိဳးတည္း တတ္႐ုံမွ်ျဖင့္ မလုံေလာက္ေတာ့သည္ သာမက အင္တာနက္ႏွင့္ အလုပ္ လုပ္တတ္ရန္ Digital Literacy တတ္သိရန္လည္း မ်ားစြာ အေရးႀကီးလာၿပီး လက္႐ွိ စီမံခန္႔ခြဲမွဳ ပညာထဲသို႔ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ အသိအျမင္မ်ား ျဖည့္စြက္ ေမာင္းႏွင္သြားေရးကိုလည္း မန္ေနဂ်ာေကာင္း တစ္ေယာက္အဖို႕ သတိမူ ေလ့လာသင္ၾကားရန္ အခ်ိန္သို႔ ေရာက္႐ွိေနၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေက်ာင္းသင္ အစဥ္အလာ ပညာေရးမွ လိုအပ္ေသာ အသက္ေမြးမွဳ ပညာကို ေပးခဲ့ၿပီးေနာက္ စဥ္ဆက္မျပတ္ ပညာေရးျဖင့္ ရွိၿပီးပညာကို ေျပာင္းလဲလာေသာ ေခတ္ႏွင့္အညီ အဆင့္ျမႇင့္ တင္ေပးဖို႔ရန္ ျဖစ္ပါသည္။
၈။ ယခင္က စီးပြားေရး လုပ္ေဆာင္မွဳ၏ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္မွာ ဘဝလုံၿခဳံမႈ (Life Security)ျဖစ္ေသာ္လည္း ပညာရပ္မ်ား အလ်င္အျမန္ တိုးတက္ေျပာင္းလဲ ေပၚထြက္လာမႈ၊ အင္ေဖာ္ေမးရွင္း တကၠႏိုလိုဂ်ီ ေပါက္ကြဲမႈႏွင့္ စြန္႔ဦး တီထြင္သူမ်ား၏ မ်က္ ေမွာက္ေခတ္တြင္ လုံၿခံဳမွဳ သေဘာသည္ စိတ္ကူးယဥ္ ျဖစ္သြားၿပီး စြန္႔စား လုပ္ကိုင္ရေသာ Right Culture ေပၚထြန္းလာေပသည္။ High Risk-High Return, Low Risk-Low Return ျဖစ္လာသည္။ ပညာနည္းလွ်င္ အရင္းအႏွီးမ်ားမ်ား လို၍ အရင္းအႏွီး နည္းနည္းသာ႐ွိလွ်င္ ပညာရည္ျမင့္ရန္ လုိအပ္လာသည္။ သို႔ျဖစ္ပါ၍ ယခုမ်က္ေမွာက္ အရင္းလြန္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တစ္နည္းအားျဖင့္ ပညာေခတ္တြင္ အံ့မခန္း ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေသာ ပညာရပ္ အသီးသီးကို အမွီလိုက္ႏိုင္သူ သာလ်င္ ဘဝလုံၿခံဳမွဳကို တည္ေဆာက္ လာႏိုင္စရာ ရွိပါသည္။ Mobile Security သေဘာကိုလည္း ေဆာင္ယူလာသည္ကို ေတြ႕ရွိႏိုင္ပါသည္။ အဆိုပါ တိုးတက္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ တစ္ဖက္မွလည္း လူမွဳက်င့္ဝတ္၊ စီးပြားက်င့္ဝတ္ Social/ Business Ethic မ်ား လိုက္နာမႈ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကိုလည္း လုပ္ေဆာင္ရေပမည္။
၉။ အလားတူ ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ထုတ္လုပ္မွဳ (Trade/ Production) တို႔၏ ရည္မွန္းခ်က္မွာလည္း သိသိသာသာပင္ ေျပာင္းလဲ လာၾကရေပသည္။ ယခင္က အျမင့္ဆုံး အျမတ္ရရွိေရး (Profit maximization) ကို ရည္မွန္း တည္ေထာင္ခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ယခု အႀကီးအက်ယ္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရသည့္ ေခတ္ကာလတြင္ အျမင့္ဆုံး အျမတ္ကို ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းသည္ပင္ စိတ္ကူးယဥ္ရာ ေရာက္လာရသည့္ အတြက္ ေစ်းကြက္ေဝစု အမ်ားဆုံး ရရွိေရး (Market Share maximization)သည္သာ အရင္းလြန္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ အျမင့္ဆုံး ရည္မွန္းခ်က္ ျဖစ္လာရေပသည္။
၁ဝ။ ထို႔အတူ မန္ေနဂ်ာမ်ား လုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္ရာတြင္လည္း ႀကိဳးႀကိဳးစားစားလုပ္ (Hard Working) ေခတ္မွ စမတ္တက်လုပ္ (Smart Working)ေခတ္သို႔ ကူးေျပာင္းလာေစခဲ့ၿပီး Smart Worker ျဖစ္လာေစရန္အတြက္ ရာထူးအဆင့္ႏွင့္ ညီေသာ Technical Skill, Human Skill, Conceptual Skill မ်ား ရရွိေစရန္၊ မိမိ လုပ္ငန္းအေပၚ အေကာင္းျမင္ စိတ္ဝင္စားမႈ Positive Attitude ရွိေစရန္ ေလ့က်င့္ သင္ၾကားလာရေပသည္။ I.Q ေကာင္းမြန္မႈက လုပ္ငန္းခြင္သုံး အသိပညာ၊ အတတ္ပညာမ်ားကို တတ္ကၽြမ္းေစသည္။ ႏွလုံးသား အရည္အေသြး E.Q(Emotional Quotient) ေကာင္းမြန္ျခင္းက က်င္လည္ရာ လူမႈဘဝတြင္ အရည္အေသြးမွီ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေကာင္းက်ိဳးျပဳ ဝင္ဆန္႔ေစမည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ အေလးထား စီစစ္လာရေပသည္။ လူမ်ားစုကို ဦးေဆာင္၍ Implore / Energize လုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ Integrity ကိုယ္က်င့္သိကၡာ၊ Ethic က်င့္ဝတ္ႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း၊ Trust ယုံၾကည္မႈ ရေစျခင္းတို႔ကိုလည္း ေလ့က်င့္ပြားမ်ား လာရေပသည္။
၁၁။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုရပါမူ ဤသို႔ ေျပာင္းလဲလာေသာ သင္ၾကားသင္ယူမႈ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ အညီ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာ သင္ယူလ်က္ ပညာဖန္တီးေရး (Creation of Knowledge) ႏွင့္ ပညာကို အသုံးခ်ေရး (Application of Knowledge)တို႔သည္ပင္ ယေန႔ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အတြက္ ဆုံခ်က္ အက်ဆုံး အခ်င္းအရာ ျဖစ္လာေပလိမ့္မည္။ Knowledge ကို အသုံးခ်ႏိုင္သည့္ Knowledge Worker ပညာလုပ္သား အျဖစ္ မိမိကိုယ္မိမိ ပ်ိဳးေထာင္ျခင္းျဖင့္ “Positional Power မွသည္ Personal Power” “မန္ေနဂ်ာမွသည္ ေခါင္းေဆာင္အဆင့္” သို႔ တက္လွမ္းႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့က်င့္ေရး က႑မွ ေလ့လာစုစည္း တင္ျပလုိက္ရေပသည္။ “Think as men of action, act as men of Thought” လက္ေတြ႕ သမားကဲ့သို႔ စဥ္းစား၍ ေတြးေခၚရွင္ကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ပါ။
Credit to ေအာင္သူရ(စီမံကိန္း ဌာနခြဲ)
