ႏုိင္ငံျခားျပန္လုပ္ငန္းေတြ႔အၾကဳံရွိသူမ်ား၏အေရးၾကီးပုံ

အပိုင္း (၁)

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အာဆီယံစီးပြားေရး အသုိက္အ၀န္း (AEC) တြင္ပူးေပါင္းပါ၀င္ထားသည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္သည့္အျပင္ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ပုိမုိေပါင္းစည္းႏုိင္ေရး ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိရာ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ စိန္ေခၚမႈမ်ားလည္း တစ္ပါးတည္း ျမင့္တက္လာမည္ျဖစ္သည့္အတြက္ စုိက္ပ်ိဳးေရးကို အေျခခံသည့္ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံမွ စက္မႈထြန္းကားသည့္ ႏုိင္ငံအျဖစ္သုိ႔ တက္လွမ္းလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ GDP တုိးတက္မႈႏႈန္းကို ႏွစ္စဥ္ ၇% မွ ၉% သို႔တုိးတက္ရန္ ရည္မွန္းထား၍ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္မည္ဆုိပါက လာမယ့္ ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ တုိင္းျပည္၏ စက္မႈဖြ႔ံျဖိဳးမႈမွာ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၅% မွ ၆% အၾကားတုိးတက္လာမည္ျဖစ္ပါသည္။ AEC ၏ အဓိကေသာ့ခ်က္မွာ AFTA (ASEAN Free Trade Area) ေခၚ လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္မႈေဒသ တစ္ခုအျဖစ္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကတည္းကစ၍ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနျပီး ျဖစ္ပါသည္။ AEC အဖြဲ႔၀င္ႏုိင္ငံေတြဟာ အခ်က္ (၄) ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ ေရႊ႕ေျပာင္းႏုိင္သည့္ သေဘာတူညီခ်က္အား လက္မွတ္ထိုးထားၾကပါသည္။ (၁) ကုန္စည္မ်ား၊ (၂) ၀န္ေဆာင္မႈမ်ား၊ (၃) ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ႏွင့္ (၄) ကၽြမ္းက်င္လုပ္သားမ်ား တုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိအေျခအေနအရ AFTA, AEC ေတြနဲ႔အတူေျပာင္းလဲလာတဲ့ ဒီမုိကရက္တုိက္ေဇးရွင္းအေရြ႕တစ္ခုဟာ ႏုိင္ငံတကာက ျမန္မာႏုိင္ငံကို စီးပြားေရးေစ်းကြက္အရ မ်က္စိက်လာျပီျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရသစ္လက္ထက္ ေဒသအတြင္း စီးပြားေရး ဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္ေစဖုိ႔ ဥပေဒေတြျပင္ဆင္ျခင္း၊ အထူးစီးပြားေရးဇုန္တြင္တည္ေဆာက္ေပးျခင္း၊ အေျခခံအေဆာက္အအုံ ေတြအတြက္ ႏုိင္ငံတကာရဲ႕ အကူညီေတြရယူျခင္း စတဲ့ ႏုိင္ငံဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ဖုိ႔အတြက္ အဖက္ဖက္မွ ၾကိဳးစားေဆာင္ရြက္ေနသည္မ်ားကို ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္။

ႏုိင္ငံျခားတုိက္ရုိက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ (FDI) ၀င္ဖုိ႔ဆုိရင္ အေျခခံအားျဖင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမဲ့သူေတြဟာ အဓိကအခ်က္ (၅)ခ်က္ကို ၾကည့္မွာျဖစ္ပါတယ္။ (၁) ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးတည္ျငိမ္မႈ (Political & Stability) ၊ (၂) ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးအလားအလာေကာင္းမႈ (Economic Potential)၊ (၃) ႏုိင္ငံရဲ႕ စီပြားေရးဇုံၾကမႈ (Geographic Location) ၊(၄) ႏုိင္ငံရဲ႕ အလုပ္အကုိင္ႏွင့္ လုပ္သားအရင္းအျမစ္ (Skill Labour)၊ (၅) ႏုိင္ငံရဲ႕ အဓိကစီးပြားေရးအေဆာက္အအုံ (Infrastructure) တုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။

FDI မွာေရာ AEC မွာေရာ နံပါတ္ (၄) အခ်က္ျဖစ္တဲ့ Skill Labour ဆုိတာပါလာျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္ႏုိင္ငံထဲမွာ ရွိတဲ့ Labour ေတြဟာ Skill Full ျဖစ္ရဲ႕လားဆုိတာ ျပန္သုံးသပ္ရပါေတာ့မယ္။ ဟုိယခင္က ႏုိင္ငံအတြင္းမွာ ႏုိင္ငံေရးမတည္ျငိမ္မႈေတြ၊ စီးပြားေရးခၽြတ္ခ်ဳံက်မႈေတြေၾကာင့္ ကုိယ္ႏုိင္ငံအတြင္းက ပညာရွင္ေတြ၊ ပညာတတ္ေတြဟာ အလုပ္အကုိင္မဖန္တီေပးႏုိင္၍ ျပည္ပကို ထြက္ခြာသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ယခု ႏုိင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ေသာ္၄င္း၊ စီးပြားေရးအေျခအေနေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ေသာ္၄င္း ျပန္လည္ေရာက္ရွိလာၾကျပီျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားျပန္သူေတြနဲ႔အတူ ပါလာတာကေတာ့ ႏုိင္ငံျခားလုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကဳံေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ေတြက ပညာေရးအတြက္ တစ္ခ်ဳိ႕ေတြက အရင္းအႏွီးရွာဖုိ႔အတြက္ ႏုိင္ငံျခားကိုထြက္သြားၾကတာျဖစ္တယ္။ ဖြ႔ံျဖိဳးျပီးႏုိင္ငံမွာရခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကဳံဟာ ဖြ႔ံျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံအတြက္ေတာ့ ဗဟုသုတ (သို႔) သင္ခန္းစာအျဖစ္ ျပန္လည္းယူသုံးလုိ႔ရမယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ သတ္မွတ္ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒေတြဟာ မတူၾကလို႔ပဲ။

အပိုင္း (၂)

ဥပမာ ကုမၸဏီတစ္ခုမွာ Asst HR Manager တစ္ေယာက္ရွိတယ္ထားပါေတာ့။ ထုိမန္ေနဂ်ာဟာ လုပ္သက္ရင့္ျပီး ကုိယ္ႏုိင္ငံအတြင္းက အလုပ္သမားဥပေဒေတြ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္ သဘာ၀ကို ေကာင္းေကာင္းနားလည္တယ္။ လုပ္ငန္းလိုအပ္ခ်က္အရ မျဖစ္မေန ႏုိင္ငံျခားအေတြ႕အၾကဳံရွိတဲ့ HR Manager တစ္ေယာက္ကို ခန္႔လိုက္တယ္ဆုိပါစုိ႔။ အဲဒီ HR Manager ဟာ ဘာသာစကားလည္းကၽြမ္းက်င္ျပီး MBA လည္းျပီထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ HR လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကဳံေတာ့ ရွိမေနဘူးဆုိရင္ေတာ့ ျပႆာနာရွိပါတယ္။ လုပ္ငန္းေတြလိုအပ္ခ်က္အရ ခန္႔တယ္ဆုိရင္ေတာင္ Owner က သူနဲ႔ကုိက္ညီတဲ့ ရာထူးမ်ိဳးေပးရပါမယ္။ ႏုိင္ငံျခားမွာ MBA ျပီးထားရုံနဲ႔ေတာ့ HR Manager ျဖစ္မလာႏုိင္ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက လစာ ကြာဟမႈ ျပႆာနာေတြရွိလာႏုိင္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားျပန္အလုပ္အေတြ႕ၾကဳံရွိတယ္သူေတြဟာ လစာကို လက္ရွိ Local ကေစ်းကိုမၾကည့္ဘဲ ဟုိအရင္ႏုိင္ငံျခားမွာ ရခဲ့တဲ့လစာထက္မနဲ ေတာင္းပါလိမ့္မယ္။ ႏုိင္ငံျခားျပန္တစ္ေယာက္ကုိခန္႔လိုက္ျပီးဆုိရင္ေတာ့ အနီးဆုံး ရာထူးတူတစ္ေယာက္ကေတာ့ လစာကိစၥနဲ႔ Feeling တစ္ခုေတာ့အျမဲ၀င္ေနမွာပါ။ ေနာက္ေတာ့ လုပ္ငန္းမွာ မေပ်ာ္ေတာ့ဘဲ လုပ္သက္ရင့္၀န္ထမ္းကပဲ ေျပာင္းသြားလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ Owner ေတြရဲ႕ Technic တစ္ခုလုိ႔လဲ ဆုိလုိ႔ရႏုိင္တယ္။လက္ရွိ၀န္ထမ္းေတြအေပၚမွာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမရွိေတာ့လို႔ ၾကားလူခံျပီး စီမံခန္႔ခြဲခုိင္းတာလည္းျဖစ္ႏုိင္တယ္။

 ကၽြန္ေတာ္တို႔ Local Company ေတြရွိ၀န္ထမ္းေတြဟာ ေအးေအးလူးလူးနဲ႔ အလုပ္ေလာဘမရွိဘဲ မလုပ္မရႈပ္မျပဳတ္ဆိုတာမ်ိဳး ေနေလ့ရွိတယ္။ တကယ္လုိ႔ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ ၀င္လာျပီဆုိရင္ Local ကုမၸဏီေတြနဲ႔ ျပိဳင္ရေတာ့မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ၾကရင္ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ၊ ႏုိင္ငံျခားျပန္ေတြက Top Management ၊ Business Development ပုိင္းစတဲ့ ေနရာၾကီးၾကီးေတြမွာ သူတို႔ယူထားျပီး က်န္ Middle Level ပုိင္းေတြေလာက္သာ Local Employee ေတြကိုသုံးမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ Labour Market ထဲမွာနစ္နာမႈေတြျဖစ္လာပါမယ္။

 ႏုိင္ငံျခားလုပ္ငန္းအေတြ႔အၾကဳံရွိတာမွန္ေပမယ့္ သက္ဆုိင္ရာနယ္ပယ္ကမဟုတ္ရင္ အဆင္မေျပပါဘူး။ ႏုိင္ငံျခားျပန္တစ္ေယာက္ဟာ လုပ္ငန္းမွာ စိတ္အားတတ္ၾကြတာမွန္ေပမယ့္ လုပ္ေနတဲ့အလုပ္က ဦးတည္ရာလဲြေနရင္ သူနဲ႔အတူတဲြလုပ္ရတဲ့ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ေတြဟာ ေနာက္ကလုပ္မလုပ္ႏုိင္ဘဲ ျပႆာနာရွိႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကိုယ္နဲ႔အတူတြဲလုပ္ရမယ့္သူေတြနဲ႔ သဟဇာတ ျဖစ္ဖုိ႔လိုအပ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းခြင္တစ္ခုလုံးရဲ႕ သေဘာသဘာ၀မ်ားကိုလည္း သိရွိလာေအာင္ အခ်ိန္တစ္ခုယူရပါမယ္။ ႏုိင္ငံျခားျပန္လုပ္ငန္းအေတြ႕အၾကဳံ ရွိသူတစ္ေယာက္ဟာ ပညာတတ္တစ္ေယာက္ဆုိရင္ေတာ့ တစ္ကုိယ္ေကာင္ဆန္မႈမရွိသင့္ပါဘူး။ ကုိယ္လက္ေအာက္က လူေတြေအာင္ျမင္တာဟာ ကုိယ္ရဲ႕ေအာင္ျမင္မႈလုိ သေဘာထားျပီ လက္တြဲသင္ယူေပးရပါမယ္။ ပညာမာန္မာနထားရင္ေတာ့ လက္ေအာက္၀န္ထမ္းေတြဟာ ေနာက္ကြယ္မွာ မေကာင္းေျပာၾကပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္သိတဲ့ ႏုိင္ငံျခားျပန္အေတြ႔အၾကဳံေတြ ျပန္လည္မွ်ေ၀ေပးရပါမယ္။ Top Management ပုိင္းမွာ ယူထားတဲ့သူဆုိရင္ေတာ့ စီမံခန္႔ခြဲ႔မႈအပုိင္းေရာ လုပ္ငန္းအေတြ႔အၾကဳံပါ ေကာင္းမြန္ရပါမယ္။ 

အပိုင္း (၃)

ႏုိင္ငံျခားျပန္လုပ္ငန္းအေတြ႔အၾကဳံရွိတဲ့သူေတြခန္႔တာ ကုမၸဏီအတြက္ေကာင္းေပမယ့္ လက္ရွိလူေဟာင္းေတြကေရာ ေတာ္တဲ့သူေတြျဖစ္မလာႏုိင္ဘူးလား? ႏုိင္ငံျခားျပန္ခန္႔တာဟာ နဲနဲခန္႔ရင္မသိသာေပမယ့္ လူဦးေရမ်ားလာရင္ေတာ့ လူေဟာင္းေတြကို ထိခိုက္လာႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္ခံမိသားစုအေျခအေနေတြမတူညီတဲ့အတြက္ လစာဆုိတာလည္း အတုိင္းအတာတစ္ခုထိအေရးၾကီးပါတယ္။ လူေဟာင္းေတြက ကုိယ္လုပ္ငန္းရဲ႕ အေၾကာင္းေကာင္းေကာင္းသိၾကပါတယ္။ သူတို႔ကို Leanring & Devlopment ေတြ စဥ္ဆက္မျပတ္ေပးေနမယ္၊ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြကလူေတြနဲ႔ ျပိဳင္ႏုိင္ဖုိ႔ လုိအပ္တဲ့အရည္ခ်င္းေတြ ျပင္ဆင္ေပးထားမယ္ဆုိရင္ ႏုိင္ငံျခားျပန္ခန္႔ဖုိ႔ေတာင္မလုိပါဘူး။ ႏုိင္ငံျခားျပန္ဆုိတာ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြမွာ ပိုလုပ္ကုိင္လုိၾကပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြ ကုိယ္ႏုိင္ငံထဲ ဘယ္ႏွစ္ခု၀င္လာလာ ကုိယ္ႏုိင္ငံလုပ္ငန္းသေဘာတရားေတြ နားမလည္ဘဲနဲ႔ လုပ္ကိုင္လို႔မရပါဘူး။ Local Employee ကလည္းအေရးၾကီးပါတယ္။ ခုျမန္မာျပည္မွာ လုပ္ငန္းလည္ပတ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံျခားကုမၸဏီေတြမွာဆုိရင္ Country Manager က ႏုိင္ငံျခားသား၊ Top Management ပုိင္းေတြမွာက ႏုိင္ငံျခားသား၊ ႏုိင္ငံျခားျပန္ေတြ အမ်ားစုပဲ ရာထူးၾကီးေတြမွာ ေနရာယူထားၾကပါတယ္။ က်န္ Middle Level ၊ Lower Level နဲ႔ Operation ပုိင္းေတြေလာက္သာ ျမန္မာအလုပ္သမားေတြကို ခန္႔ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ရာထူးၾကီးပိုင္းေတြဆုိရင္ ဘာသာစကားကၽြမ္းတာ တစ္ခုတည္းနဲ႔ အဆက္အသြယ္ျဖင့္ခန္႔ထားတာေတြရွိတယ္။ ဒီလုိဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာတုိင္းရင္းသား ၀န္ထမ္းေတြအတြက္ ရာထူးေကာင္း လစာေကာင္းေတြရဖုိ႔ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ? အခုက AFTA နဲ႔အတူ Labour Free Flow ေတြျဖစ္လာျခင္း၊ ႏုိင္ငံျခားသားေတြရဲ႕ Work permit နဲ႔ Visa သက္တမ္းေတြကလဲတုိးေပးလာျခင္း၊ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြအတြက္လည္း အခြန္ေတြေလ်ာ့ေပးထားျခင္း စတဲ့ စီးပြားေရးဖြံ႔ျဖိဳးတုိးတက္ဖုိ႔အတြက္ အဖက္ဖက္ကလုပ္ေပးေနျပီျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆုိရင္ အေျခခံလုပ္သားေတြရဲ႕ေနရာေတြမွာပါ ႏုိင္ငံျခားသား အလုပ္သမားေတြပါ ၀င္ေရာက္ေနရာယူလာႏုိင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ အင္အားၾကီး ႏွစ္ႏုိင္ငံၾကားမွာ ရွိေနဆုိတာ သတိျပဳရပါမယ္။

ဒီရက္အတြင္းမွာပဲ သမၼတ အုိဘာမားနဲ႔ လြတ္ေတာ္အဖြဲ႔က ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ စီးပြားေရး ပိတ္ဆုိ႔ထားမႈမ်ားကို ေျဖေလ်ာ့ေပးလိုက္ျပီျဖစ္သည္။ Sanction မိထားတဲ့ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားလုပ္ငန္းရွင္ေတြလည္း လြတ္ေျမာက္သြားပါျပီ။ ဒါဆုိရင္ေတာ့ FDI ေတြ ၀င္လာေတာ့မယ္။ ျမန္မာျပည္တြင္း ကုမၸဏီေတြအေနနဲ႔ ျပိဳင္ဆုိင္မႈေတြနဲ႔ ယွဥ္ဆုိင္ရေတာ့မယ္။ ႏုိင္ငံျခားလုပ္ငန္းအေတြ႔အၾကဳံရွိတဲ့သူေတြဟာလည္း ကုိယ္ႏုိင္ငံကိုျပန္လာၾကျပီ လုပ္ငန္းေတြလုပ္ၾကေတာ့မယ္။ လက္ရွိ ျပည္တြင္းကုမၸဏီေတြမွာရွိတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြအတြက္ ျခိမ္းေျခာက္မႈေတြ စတင္ပါေတာ့မယ္။ ကိုယ္ကိုကိုယ္ တိုးတက္ျပီ ျပိဳင္ဆုိင္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ L&D ေတြမလုပ္ရင္ ဘာသာစကားေတြမျပင္ဆင္ထားရင္ ရာထူးၾကီးေတြမွာ ထုိသူေတြကုိ ေက်ာ္ႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ Skills Full Labour ေတြ ျဖစ္ေအာင္ၾကိဳစားရင္ Made in Myanmar ဆိုတဲ့ အမွတ္အသားေတြကို ႏုိင္ငံတာကာမွာ ထုိးေဖာက္ႏိုင္ပါေစလို႔ ဆုေတာင္းေပးရင္ နိဂုံခ်ဳပ္ပါရေစ။

Jimmy (Founder)